Dakar 2023

De Red-Lined Nissan van Daklapack Rallysport stond zo diep vast dat er met de krik geen stevigheid gevonden kon worden en navigator Tessa Rooth niet uit de auto kon komen. Maar ruim voor het vallen van de avond kwamen Rooth en haar coureur Dave Klaassen aan de finish van een echte Dakardag. “Het was een stevige dag, vooral na de middag stond de zon heel hoog en werd het heel moeilijk om alles goed te zien”, vertelt Klaassen. Zo’n 40 procent van de 275 kilometer lange proef bestond uit duinen, door velen omschreven als de moeilijkste tot nu toe. “Het zand werd ook zachter, we hadden wel de goede bandenspanning. We gingen er vrij goed doorheen, al aan het begin zaten een aantal moeilijke stukken.” Na verloop van tijd waren veel andere deelnemers aan het worstelen en daardoor verloor ook Klaassen heel even de strijd van het zachte zand. “We kwamen op een gegeven moment op een stuk, daar stonden zoveel te martelen. We moesten een stuk naar boven. We gingen net te zacht over een transitie, het motortje hing al naar beneden maar we stonden hartstikke vast. We deden de jack [de krik waarmee de auto opgetild kan worden] naar beneden, maar die zakte compleet weg in het zand.” Rooth moest blijven zitten terwijl Klaassen de schep ter hand nam “Ook wel fijn”, lacht ze. “Ik kon niet eens uit de auto, zo diep stonden we. Het was enorm zacht. Maar ik ben blij dat we voor het donker binnengekomen zijn, we hebben nog een lange avond. Dat is niet verkeerd.” De auto heeft zich ondanks twee flinke afstappen in het zachte zand ook goed gehouden. “Twee keer kregen we een aardige impact, maar gelukkig was de snelheid niet heel erg hoog”, zegt de coureur. Klaassen en Rooth brengen de nacht door in het marathonbivak waar geen toegang is tot internet. “Maar via deze weg kunnen we het thuisfront toch laten weten dat we gefinisht zijn.”

De elfde etappe stond vooraf al te boek als een van de zwaarste van de Dakar Rally 2023. Dat klopte. Behalve zwaar was dit eerste deel van de marathonetappe toch vooral ook heel erg mooi, vonden Adwin Hoondert, Jasper Riezebos en Erwin de Vos. Met de elfde tijd kwamen ze aan de finish, foutloos en net voor het donker werd. De etappe was “een mooie, zware Dakardag die 100 punten krijgt” volgens Jasper Riezebos. De navigator aan boord van de Renault moest zeker in het begin van de 275 kilometer lange wedstrijdproef een weg zoeken tussen de talloze sporen die er al stonden. “Het waren er zoveel. Maar we hebben de juiste koers gevonden en we zaten al best snel bij Gerrit Zuurmond, Egbert Wingens en Mathias Behringer, die een half uur vóór ons waren gestart.” Het overgrote deel van de etappe bestond uit duinen, die af en toe werden afgewisseld met een chott, een opgedroogde zoutvlakte. “Het waren mooie duinen, maar met enorme afdalingen aan de achterkant”, vertelt Riezebos. “Zo steil dat we in de gordels hingen, met de neus omlaag en alleen het chott in beeld. Dan moet je zorgen dat je goed neerkomt en dan kun je ‘poink’, weer verder.” De chotts waren welkome afwisselingen tussen de duinen. Op deze vlakke stukken konden de mannen even een paar minuten op adem komen, een slokje water drinken en elkaar even bemoedigend toespreken. “En dan hup, weer steil omhoog, tegen een duin op. In de duinen zijn we alle drie supergeconcentreerd. Je wilt geen foutje maken en weer met de wielen omhoog liggen of vast staan in een duinpan. Adwin doet dat heel erg goed. De auto is ook magnifiek. Het scheelt zoveel of je een krachtige motor hebt en een automatische versnellingsbak. Met een handgeschakelde ben je altijd net te laat. Met deze kunnen we gewoon doortrekken.” Met het eerste deel achter zich, brengt de équipe de nacht door in het afgelegen marathonbivak vlakbij de grens met Oman. Het onderhoud aan de truck moeten ze zelf doen. “Maar veel is er niet te doen”, verwachtte Riezebos. Het tweede deel is een rit van 374 kilometer terug naar Shaybah. 185 kilometer hiervan is wedstrijdproef, met opnieuw veel duinen en grote stukken chott.  

Een aantal keren rolde de Toyota Hilux over het dak in de afdeling van een duin. Maik Willems telde de koprollen niet, maar zette de knop vrij snel om en bereikte de finish van de elfde etappe in de Dakar Rally. De equipe kan en mag vrijdag gewoon weer starten in het tweede deel van de marathonetappe. In een flits was het gebeurd, legt Willems uit. “Er stond iemand vast boven op een duin. Dan kom je ernaast en dan mis je toch concentratie. Het was volgens mij helemaal niet zo steil, maar als je eenmaal begint te rollen… Vier, vijf of zes keer. Ik heb niet geteld.” Nippend van een blikje cola in het marathonbivak kan Willems het al vrij snel omzetten in iets positiefs. “We zijn in 2018 ook al eens gerold in Peru en dat was onze beste Dakar ooit. Daarom lach ik nu ook.” Willems kan het alleen zichzelf verwijten. “Het is mijn eigen stomme schuld. Het is dom, dom, dom, maar niet killing. De FIA is al geweest om de kooi na te kijken en ze hebben een duimpje opgestoken, dat is het belangrijkste.” Willems en Van Pelt kunnen beginnen aan het tweede deel van de marathon en dan mag het team vrijdagavond aan de bak. Er ligt een deur uit, de voorruit is weg, er zijn een paar banden stuk en aan de voorkant is nog meer blikschade. “Morgenavond kunnen de jongens het weer fixen, nu moeten we het provisorisch met tie-wraps en tape doen.” Vrijdagavond voegt de crew zich weer bij het team in het bivak van Shaybah, de etappe daarvoor is met 185 kilometer niet heel lang. “Het zal niet heel hard gaan”, stelt Willems. “We zitten weer met de neus boven op het zand, dus wat dat betreft heb ik er vertrouwen in dat we door kunnen.”

Of het de mooiste etappe was die hij ooit reed, wist Jan van de Laar zo gauw niet. Maar de elfde etappe, in het Empty Quarter, was “zeker de mooiste van deze Dakar”. Van de Laar joeg de Iveco met de negende tijd door de duinen, die behalve mooi ook ontzettend zwaar waren. Jan van de Laar omschreef de elfde etappe van de Dakar 2023 als “de mooiste, maar ook de zwaarste tot nu toe. Extreem zwaar, durf ik wel te zeggen.” Dat extreme zat vooral in de grote variatie en wisselvalligheid van duinen, waardoor het lastig was in een ritme te komen. “In het begin waren het mooie, rechte duinen, maar daarna waren ze heel schuin. Daar moest je ook schuin omhoog rijden en op precies het goede moment op de top de truck omgooien. Aan de achterkant lag dan een klif schuin naar beneden.” Het leek Van de Laar dat er geen einde kwam aan de duinen. “We hebben zitten genieten, maar het was ook serieus hard werken om het ding aan de finish te krijgen. We hebben de hele trukendoos opengetrokken en ik was blij dat ik er was. Het was écht pittig, en dat voor de eerste dag van de marathon.” In het bivak, middenin de woestijn met in de wijde omtrek slechts een tankstation en de grensovergang naar Oman, zijn de deelnemers op zichzelf en elkaar aangewezen. De servicecrews zijn achtergebleven in Shaybah. Dolf Huijgens liep meteen bij de finish al een rondje om de Iveco heen. “Geen bijzonderheden zo op het eerste oog”, vertelde Jan van de Laar. “Maar straks gaan we alles nog even goed nalopen, het luchtfilter schoonmaken en dan is ie weer helemaal fris en fruitig voor morgen.” De twaalfde etappe, het tweede deel van de marathon, gaat weer terug naar Shaybah. Iets minder dan de helft van de 185 kilometer is duinen. In het klassement staat Fried van de Laar Racing er met de zevende plaats goed voor.

De Yamaha’s van X-raid beginnen langzaam op stoom te komen, vandaag pakken de blauwe T3’s de gehele top 3 met Ricardo Porem als snelste. De 11e etappe zal Guillaume de Mevius snel willen vergeten. Hij verliest de leiding nadat hij 1 uur en 42 minuten verliest aan Austin Jones. Bij de T4’s weet Rokas Baciuska weer een etappezege te pakken, de afgelopen dagen leek de druk toe te nemen op de klassementsleider, maar hij weet vandaag te winnen. Al zij het met een marge van slechts 37 seconden. Porem wint dus de etappe in de Yamaha voor zijn teamgenoten Joao Ferreira en Ignacio Casale. Seth Quintero wordt 4e en Jones pakt de 5e tijd. Hans Weijs wordt 7e en lijkt een probleemloze dag te hebben. Dat geldt ook voor Anja van Loon die 18e wordt. Problemen zijn er wel voor De Mevius, Camelia Liparoti, Mitchell Guthrie en David Zille. Guthrie en Zille reden al in de Experience, maar verliezen ook vandaag weer veel tijd. In het klassement pakt Jones dus de leiding over van De Mevius. Zijn voorsprong op Quintero is 55 minuten. De Mevius valt terug naar de 3e positie op bijna anderhalf uur achterstand. Hans Weijs stijgt naar de 8e positie. Van Loon blijft 13e, maar Porem zit haar op de hielen. De T4-zege is voor Baciuska, waar in het begin Yasir Saeidan snel onderweg is. Saeidan verliest in de laatste 80 kilometer een minuutje of 5 waardoor Baciuska de dagzege pakt. Eryk Goczal wordt tweede op 37 seconden en zijn vader Marek Goczal wordt derde op op 2,5 minuut. Gert-Jan van der Valk pakt de 13e tijd en is de snelste Nederlander. Paul Spierings begint sterk aan de etappe, maar verliest een half uurtje, hij wordt 16e. Jeffrey Otten wordt 26e. De top drie van de dag is hetzelfde in het klassement. Baciuska leidt met een voorsprong van 4:17 op de jongste Goczal. Marek Goczal staat 3e op 14 minuten. De laatste dagen gaan dus spannend worden bij de T4’s. Van der Valk gaat Spierings voorbij en staat nu 17e, Spierings staat daarachter op de 18e positie. Otten staat 23e.

Het was al voorspeld dat de elfde en twaalfde etappe van de Dakar Rally 2023 pittige zouden worden. Samen vormen ze de marathonetappe in het onherbergzame Empty Quarter. In het bivak aan de finish, waar ze de 25ste tijd noteerden, moesten Tim en Tom Coronel even bijkomen. “Wat een duinen zeg. Holy moly.” Tom Coronel was zwaar onder de indruk van het terrein in de 275 lange etappe. “Er zaten zulke grote jongens bij dat we ze niet in één keer konden halen. Als we bijna boven waren, begon de motor een beetje te stotteren. Eén keer moesten we zelfs omkeren. Het ging echt niet vanzelf vandaag. We moesten er hard voor werken.” Het waren niet alleen grote duinen, maar ook gemene, vond Tom. “Kwam je over het kammetje en keek je in een diep gat, zo’n trechter. Daar moest je niet in terecht komen, want dan had je een probleem.” “Als je daar in valt, ben je klaar”, vult Tim aan. “Daar ben je niet zomaar weer uit. We zagen de truck van Janus van Kasteren erin staan, met de neus in een duin. Mitchel van den Brink stond erbij met een sleeptouw, maar daar zijn ze wel even mee zoet geweest.” Ook in het laatste deel van de etappe zagen Tim en Tom nog veel auto’s vast staan. “Het was een heftige vandaag”, aldus Tim. “Een echte Dakardag en een heel vette etappe, maar ik hoop toch dat morgen iets minder heftig is.” Het haperingetje in de motor baarde Tim wel enige zorgen. “We moeten kijken of we dat kunnen oplossen, want dan is het helemaal perfect.” Alleen: in het marathonbivak zijn geen monteurs en moeten Tim en Tom het zelf oplossen, eventueel met hulp van andere deelnemers.  

Uit de problemen blijven, dat is de missie in de elfde etappe van de Dakar Rally. Na deze etappe is er namelijk geen serviceteam beschikbaar en moeten de deelnemers zelf zorgen voor hun voertuigen. Anja van Loon en Dmytro Tsyro blijven uit de problemen en verrassen met de 18e tijd in het T3-klassement. Van Loon blijft rijden en laat zich niet verleiden tot fouten, waar anderen dat wel doen. “Het was zo’n mooie proef,” zegt Anja. “Een foutje was snel gemaakt, maar wij hebben steady gereden. Dmytro heeft het heel goed gedaan, hij heeft me uitstekend gecoacht door de duinen. We hebben best wel wat auto’s en buggy’s ingehaald, dus ik ben heel erg blij. De Can-Am heeft niks geleden, dus we kunnen zo door voor het tweede deel van de marathonetappe.” Dat tweede deel van de marathonetappe gaat terug van de grens met Oman naar Shaybah. De proef is opnieuw een grote duinenpartij van 185 kilometer lang. De eerste auto start rond 8:55 uur (6:55 uur Nederlandse tijd). Volg de 12e etappe via https://www.dakar.live.worldrallyraidchampionship.com/en/car.

Ontzettend veel deelnemers kwamen in de problemen in de moeilijkste duinen van deze Dakar Rally, maar Ronald van Loon en Erik Lemmen hadden de smaak goed te pakken. Bij de auto’s eindigden ze op de 37ste plek en gaven ze nog geen anderhalf uur toe op dagwinnaar Sébastien Loeb. “Op sommige afdalingen was het net alsof je van een flatgebouw reed”, schetste Van Loon het beeld van de dag aan de finish. “Soms kregen we megasteile klimmen of duintjes waar we heel scherp en kort omhoog moesten.” Er lagen genoeg valkuilen verstopt in de elfde etappe van de Dakar, de eerste proef van de marathon. Veel deelnemers kwamen in de problemen, Van Loon en Lemmen kwam zonder problemen aan de finish. “Nog niet eerder was het zo moeilijk, maar we hebben een hele mooie dag gehad.” Van Loon zag andere deelnemers worstelen, hield zijn ogen open en paste daar zijn strategie op aan. “Wij kwamen er steeds knap doorheen, als we mensen zagen staan kozen we ons eigen spoor en zo vonden we een goed ritme.” Doseren was er niet altijd bij. “Soms knipperde het lampje van de toerenbegrenzer alleen maar, maar je moet met de vlam in de pijp die duinen op. Dan moet het even met geweld.” Het resulteerde in een knappe 37ste tijd bij de auto’s. “En we zijn tweede Nederlander, dat is het beste tot nu toe”, stelt Van Loon tevreden vast. “Het ging goed vandaag, morgen doen we gewoon weer hetzelfde.”

Terwijl het hele deelnemersveld zich puffend, steunend en kreunend door de dagen zwoegt zegt Mirjam doodleuk na het eerste gedeelte van de marathonetappe: “Nou, dat had wel zwaarder gemogen?!” Dat vraagt wederom om een beetje uitleg. “Dit zijn de etappes waar ik goed in ben dus dit zijn de etappes dat ik verschil kan maken. Maar dat lukte niet in deze special stage. Want na elke duinenpartij kwam een grote open vlakte. Dan kan iedereen die zich volledig leegreed in de duinen weer even op adem komen op het vlakke stuk!” Mirjam legt verder uit: “Als er rijders in die duinen al op het randje van breken staan dan zijn dit de etappes dat ze over hun grens heen gaan en kapotgaan. En zo schuif ik steeds verder naar voren.” Maar ze heeft ontzettend genoten van het prachtige duinenlandschap waar ze zich zo in thuis voelt. Ze reed deze etappe heel constant. “Jammer dat ik niet met andere, snelle rijders op kon rijden. Als je alleen rijdt, daag je jezelf nooit zo uit dan je doet met andere rijders. We zijn lekker vroeg in het bivak, ik heb de motor al nagekeken, die heeft het prima gehouden. Ik heb filters en oliën nagekeken, allemaal picobello! Het tentje staat al en die heb ik heel tactisch neergezet, dat ben ik aan het bewaken want volgens mij heeft iemand bedacht dat ik met de hele zooi moet verhuizen, maar dat doe ik echt niet!” En hoe was het om door het beroemde en beruchte Empty Quarter te rijden: “Ja prachtig! Dit is het! Zo moeten duinen zijn. Zacht. Zacht zand. Lastig rijden. Ploeteren. Soms. Heerlijk!”, verzucht Mirjam. En ik moet natuurlijk wel eerlijk zijn want dit is hele andere koek als je in de problemen komt. Ik mag niet klagen want, zowel gisteren als vandaag: ‘ik ben er nog nooit zo goed doorheen gekomen!’. Ik heb een super etappe gehad, niks ging er fout, navigeren ging perfect, kortom: een prachtige dag. Het gaat allemaal goed, bijna foutloos.” Eigenlijk, heel simpel gezegd, bedoelt Mirjam te zeggen: “Ik kijk wederom uit naar morgen, 185km special stage in het Empty Quarter met hopelijk heel veel uitdaging!”

De eerste helft van de marathonetappe was een zware etappe, vond Pascal de Baar. “Dat hadden ze al voorspeld”, wist hij. “Dat zeggen ze wel vaker en dan valt het mee, maar nu hadden ze wel gelijk.” Ondanks dat hij een paar keer vast was komen te zitten in de duinen, eindigde de Riwald-rijder op de derde plaats van de dag, 18 minuten achter etappewinnaar Martin van den Brink. De etappe van 275 kilometer kende een gevarieerd terrein, met duinen en wat snelle paden. “Gaandeweg de dag werd het zand steeds losser”, merkte De Baar. “Het leek of mijn diff niet werkte, maar zal wel niet.” Mede door de variatie was het lastig om een ritme te vinden, vond De Baar. “Mij lukte het niet goed in elk geval. We hebben daardoor ook een keer of vier even vastgezeten. Met behulp van de luchtkussens konden we er snel weer uit, dus dat was geen groot probleem. En de rest heeft ook problemen gehad.” Klassementsleider Janus van Kasteren bijvoorbeeld, die in een duinpan terecht kwam. “Maar die heb ik niet gezien”, zei De Baar. In het marathonbivak, niet ver van de grens met Oman en Abu Dhabi in the middle of nowhere, zijn de assistentietrucks en de monteurs niet toegestaan en dus moeten de deelnemers in de wedstrijd alles zelf doen. “We gaan alles even goed nalopen, maar ik verwacht geen problemen tegen te komen die we niet zelf kunnen oplossen”, zei De Baar. De twaalfde etappe brengt de deelnemers weer terug naar Shaybah. De Baar begint als derde truck aan de wedstrijddag.

Tot en met kilometer 189 leek er geen wolkje aan de lucht en wees alles erop dat er een Nederlandse top 4 aan kwam. Maar dan… Janus van Kasteren verloor 21 minuten nadat hij vast kwam te staan in een duinpan in de laatste 80 kilometer. Martin van den Brink pakte zijn eerste dagzege van deze Dakar, maar voert ook de druk op Van Kasteren op. Het verschil tussen beide Iveco’s is nog maar 1 minuut en 12 seconden. Martin van den Brink, Van Kasteren, Pascal de Baar en Mitchel van den Brink lukten het lang om bij elkaar te blijven. Enige tijd zat ook nog Martin Macik in dat groepje, maar nadat Van Kasteren in een duinpan terecht kwam, viel die groep uit elkaar. Van den Brink jr., die geen rol meer speelt in het klassement, besloot om Van Kasteren te helpen. Van den Brink sr. ging richting de finish en zag een kans om het gat in het klassement te dichten. Hij won de etappe voor Macik en De Baar. Van Kasteren kwam ruim 20 minuten later over de streep als 4e. Jaroslav Valtr werd vijfde. Van den Brink jr. verloor ruim 1 uur en 40 minuten met de hulp aan Van Kasteren. Van Kasteren leidt het klassement, met 1:12 voorsprong op Van den Brink sr. en de derde positie is voor Macik op 47 minuten achterstand. Daarmee worden de komende etappes enorm spannend en lijkt er een waar secondenduel op touw tussen de beide Iveco’s van Team de Rooy. Richard de Groot werd 6e vandaag, Jan en Ben van de Laar pakten de 9e tijd, Ad Hofmans werd voorlopig 10e. De andere Nederlanders zijn nog onderweg.

Nasser Al-Attiyah verdedigt zijn voorsprong in het klassement met verve. De Qatarees noteert vandaag de 5e tijd, blijft uit de problemen en eigenlijk is de enige die hem van zijn 5e Dakar-zege hij zelf. Sébastien Loeb pakt vandaag zijn 5e etappezege van deze Dakar en verkleint het gat naar de nummer 2 in het klassement tot 9 minuten. Met zijn dagzege moet Loeb morgen het tweede deel van de marathonetappe openen, maar hij heeft hulp in de buurt. Die hulp komt van Guerlain Chicherit, de Fransman wordt vandaag tweede en start dus achter zijn teamgenoot. De derde tijd is er voor Mattias Ekström, na de winst in de proloog moet hij dus nog even wat langer wachten op zijn eerste etappezege van deze Dakar. Achter de twee Prodrives en de Audi is het Toyota in het dagklassement. Lucas Moreas wordt vierde, Al-Attiyah vijfde, Henk Lategan 6e en Yazeed Al Rajhi 7e. Al-Attiyah consolideert vandaag zijn leiding. Hij heeft nog een voorsprong van 1 uur en 21 minuten op Moraes. Loeb staat op 1 uur en 30 minuten en op de 4e plaats staat Lategan op 1 uur en 49 minuten. Giniel de Villiers staat 5e op 2 uur en 14 minuten. Daarmee heeft het team van Toyota maar liefst vier auto’s in de top vijf.

Luciano Benavides heeft zijn derde ritzege in de Dakar te pakken. Hij was donderdag de snelste in de 274 kilometer lange etappe langs de grens met Oman. Even leek Benavides het onderspit te moeten delven tegen teamgenoot Skyler Howes, maar de Argentijn was in het laatste deel van de proef overtuigend sneller. Howes liet bovendien wat steken vallen waardoor Daniel Sanders en Toby Price er nog onderdoor kwamen. Howes werd vierde, maar is wel weer leider in het klassement. Kevin Benavides liet namelijk behoorlijk wat tijd liggen. Hij werd tiende op 6.22 minuten. Benavides staat daarom nu derde in het klassement op 2.44 van Howes, Price staat tweede op 28 seconden. Foto: A.S.O./H.Cabilla

In de Dakar 2023 is de karavaan aangekomen in het Empty Quarter. Igor Bouwens kwam er binnen met de achttiende tijd en schoof in het klassement op dertien naar elf. “Maar de komende twee dagen is nog alles mogelijk, zegt de Ivecorijder uit Ham. Opschudding voor de start van de tiende rit, toen bleek dat Ales Loprais, de leider bij de trucks, uit de wedstrijd is gestapt. De onfortuinlijke Tsjech was dinsdag betrokken bij een ongeval met dodelijke afloop. Hij raakte een Italiaanse toeschouwer die zich ongelukkig had opgesteld, net voorbij de top van een duin. Voor de anderen begon de etappe met een verbindingsrit van 470 kilometer, gevolgd door een korte klassementsproef van 114 kilometer. Die gaf al een voorproefje van wat de komende twee dagen op het menu staat: het Lege Kwartier of Empty Quarter. Een gevreesde zandbak zo groot als heel Frankrijk. De rit kwam op naam van de Nederlander Pascal de Baar. Igor Bouwens, Syndiely Wade en Ulrich Boerboom pakten de duinen met overleg aan en zochten liever wat langer naar een doorgang, zodat ze zeker niet zouden vastrijden. Dat lukte, en met de achttiende tijd op bijna 59 minuten van de winnaar schoven ze twee plaatsen op in het klassement. Zo staan ze weer op de drempel van de beoogde top tien. Igor Bouwens: “Het was maar 115 kilometer vandaag, maar toch was het een pittige rit. We haalden gemiddeld maar 32 km/u. Het waren alleen maar duinen, maar het ging vrij goed: goed opgelet, goed gekeken. De laatste tien kilometers waren zoals het Empty Quarter, dat de komende twee dagen op ons afkomt. Daar moet je goed rondkijken, want recht omhoog gaat niet. Je moet goed kijken langs welke kant je erop kan geraken, want boven ligt een waypoint dat je niet mag missen. Ondertussen moet je opletten dat je niet vastrijdt, niet in een gat belandt en niet omvalt. Elders kan je 20 of 30 kilometer doorrijden tussen twee duinen, maar in het Empty Quarter heb je de ene na de andere. Beneden wacht meteen de volgende. Constant zand, en heel los zand. Je moet elke minuut opletten, of je staat een halfuur stil. Ik verwacht niet dat het klassement vooraan bij de koplopers nog overhoop wordt gehaald, maar waar wij staan – van pakweg plaats 7 tot 13 – kan er nog veel gebeuren. Als je uit de auto moet om zand te scheppen, is een uur immers niets.” De twee ritten van donderdag (426 km) en vrijdag (375 km) vormen een marathonetappe: tussenin mag niemand aan de voertuigen sleutelen. De deelnemers slapen in een ander bivak dan hun serviceteams. Na deze koninginnenritten gaat het bijna linea recta naar de finishlijn, zondag in Dammam.

Als Gerrit Zuurmond iets heeft geleerd van rijden in de duinen is het wel om het koppie erbij te houden. “Je aandacht mag geen seconde verslappen”, weet hij. “Het is heel intensief sturen en het luistert heel nauw.” Met die kennis en tactiek haalden Zuurmond, zijn navigator Tjeerd van Ballegooij en monteur Klaas Kwakkel ook in etappe 10 van de Dakar 2023 een keurige twaalfde plaats. De etappe naar Shaybah was met 114 kilometer kort, maar wel moeilijk en intensief want het was 114 kilometer aaneengesloten duinen. Er was bovendien al 500 kilometer verbinding aan vooraf gegaan en de trucks startten rond het middaguur, dus met de zon op haar hoogst. Dat maakt rijden in de duinen er niet eenvoudiger op. “Het was moeilijk, maar wel een heel mooie etappe”, vond Zuurmond. “Doordat we gisteren ook twaalfde waren geworden, zaten we er kort bij. We reden in een groepje en dat ging verrassend goed. We konden er een aardig tempo in houden.” Het tempo hoog te kunnen houden, vergde wel veel van Zuurmond en zijn bemanning. “Het is heel intensief sturen in de duinen en het luistert heel nauw. De aandacht mag geen seconde verslappen.” Wat verder voorin het veld zag Zuurmond minder ellende. “Alleen een paar buggy’s die niet meer uit een duinpan konden. Het bevalt best, wat verder voorin. Het tempo gaat dan ook vanzelf wat hoger.” De MAN kon het ook goed bijhouden. De monteurs hebben er vanavond niet veel werk aan, behalve de gebruikelijke dingen. Morgenavond heeft het Rainbow-team zelfs een avond vrij, als de racecrew in het marathonbivak verblijft. Veel bijzondere dingen neemt Zuurmond niet mee. “Wat extra sleutels, voor het geval dat. En verder alleen een slaapzak en wat kleine dingetjes.”

Ronald van Loon wilde in de tiende etappe een gestrande collega met een SSV helpen, maar dat kwam hem duur te staan. Zo’n beetje alles brak af aan de achterkant van de wagen. “De auto was een meter korter toen we in het bivak kwamen.” Van Loon en zijn navigator Erik Lemmen waren goed onderweg. Ze lagen op koers om binnen een uur van dagwinnaar Sébastien Loeb te eindigen toen ze op twee kilometer van de finish behulpzaam wilden zijn. “Op twee kilometer van de finish stond een buggy vast op een vlak stuk, het was heel lullig”, doet Van Loon zijn verhaal. “Ze stonden al klaar met een lintje, dus die trokken we even los. Dat hoort er ook bij. Dus ik rijd weg, hoor een klap en de complete achterkant ligt eraf. Alles. De bedrading, de wielen, het rek weg, de schep weg, krik weg, alles weg. De auto was gewoon een meter korter.” Behoorlijk ongelukkig, zeker met een redelijk lichte SSV-wagen zou lostrekken geen enkel bezwaar moeten zijn. “Het was een rukje van niks, dus het zou makkelijk moeten kunnen.” Een duidelijke oorzaak voor het scheuren van de achterkant is er niet. “Misschien is het al gescheurd geweest vanwege het eerdere incident met de achteras, misschien waren de oogjes waarmee het vastzit van het verkeerde staal. Maar het mag eigenlijk niet gebeuren.” Een collega-rijder uit Saudi-Arabië was bereid om het losgekomen materiaal mee te nemen. “We konden het niet houden, dus mijn Saudische vriend heeft alles meegenomen en als het goed is hebben we het zo weer compleet.” Zo hadden de monteurs woensdagavond na aankomst in het bivak van Shaybah nog flink wat werk. “Die hadden wel zoiets van: ‘Was dat nou nodig?’ Maar ik deed het niet expres, je wilt mensen helpen. We rijden toch wel een beetje mee voor de lol.” Donderdagochtend staat de auto van Van Loon weer klaar voor de marathonetappe. Het eerste deel brengt de deelnemers naar de grensregio met Oman en de Verenigde Arabische Emiraten. De proef is 275 kilometer lang.

Dave Klaassen bestempelt zichzelf nog niet als een specialist in de duinen, maar er staat een dikke vette krul achter de tiende etappe van de Dakar Rally. De 114 kilometer lange rit bestond bijna volledig uit het zachte zand en dat ging Klaassen goed af. Het was woensdag een lange zit. Niet zozeer vanwege het aantal wedstrijdkilometers, maar wel vanwege de verbinding van 500 kilometer. Na die lange aanloop werden Klaassen en zijn navigatrice Tessa Rooth beloond met een mooie duinenproef. “Na twintig kilometer zaten we serieus vast omdat we in een transitie iets te weinig snelheid hadden”, vertelt Klaassen over een heikel moment vroeg in de etappe. “We zaten in een pan waar we niet achteruit konden omdat er meer verkeer in kwam. Daar hebben we even staan kloten, maar Tessa had meteen de goede aanwijzing en we zijn er goed uitgekomen.” Kort daarna zag Klaassen de oranje Toyota Hilux van Maik Willems. “Hij had een mooi tempo en dat was voor ons een kans om weer in het ritme te komen”, aldus Klaassen, die daardoor weer aan zijn vertrouwen in de duinen werkte. “Later zijn we hen weer kwijtgeraakt en bij de finish kwamen we met heel veel Nederlanders tegelijk binnen. De tijd was niet heel best, maar we zijn tevreden en zitten er nog in.” Zo zijn er nog vier dagen te gaan in de Dakar Rally, te beginnen met de komende twee etappes die weer als marathon afgewerkt worden. “Als we die dagen goed doorkomen, mogen we langzaam aan de finish denken. Nu denk ik er ook wel eens aan, maar het is nog ver weg.” Dat komt mede door de moeilijkheid die voorspeld wordt in de elfde en twaalfde etappe. “Bij de briefing hebben ze wel gewaarschuwd dat het serieus gaat worden. We willen geen risico lopen. Dat wil niet zeggen dat we met de billen bij elkaar geknepen gaan rijden, maar het is niet zo dat we even door die laatste dagen vliegen en snelle tijden gaan rijden.” Donderdag is de special 275 kilometer lang met finish in het marathonbivak, niet ver van de grens met Oman en de Verenigde Arabische Emiraten.

Adwin Hoondert, Jasper Riezebos en Erwin de Vos waren bang dat ze wéér in het donker zouden komen te rijden in de tiende etappe van de Dakar Rally 2023. Een etappe met alleen maar duinen, 114 kilometer achter mekaar. Dus gaf Hoondert een peut extra gas. Dat resulteerde in een bijzondere top 10-klassering voor de équipe die elke dag weer als laatste van start moet. De wedstrijdproef was slechts 114 kilometer, maar er was langs alle kanten gewaarschuwd dat die moeilijk en zwaar zou worden, want alleen maar duinen. “Misschien wel vier, vijf uur”, hadden Hoondert en zijn mannen te horen gekregen. Het ergste daarvan was dat ze pas rond twee uur plaatselijke tijd konden starten, omdat er 500 kilometer verbinding aan de proef vooraf ging. “Dan is het na vier uur donker”, wist navigator Jasper Riezebos. “En het is maar 114 kilometer, maar dat zegt niks.” De verrassing was groot toen Hoondert al na 2 uur en 48 minuten aan de eindstreep stond. Met de tiende tijd. “Dat hadden we zelf ook niet verwacht”, zegt Riezebos. “We zijn om kwart over twee gestart en er lagen allemachtig veel sporen in de duinen. Overal waar je keek hadden al auto’s en trucks gereden. We hebben zoveel mogelijk gezocht naar een vers spoortje en hebben geprobeerd de snelheid er zoveel mogelijk in te houden. Blijven rollen is het devies in de duinen.” Met de scherpe coaching van Riezebos, die Dakar ook op de motor reed, en de controle van monteur De Vos op de bandenspanning, kon Hoondert de snelheid ook hoog houden. “Het samenspel tussen ons drieën in de cabine is heel goed”, vindt Riezebos. “Erwin houdt alles goed in de gaten, Adwin luistert goed en heeft het vertrouwen. Het ging gewoon super vandaag. Ruimschoots voor het donker binnen én tiende geworden. Wat wil je nog meer?” Donderdag en vrijdag is de marathonetappe, die de Dakar Rally nog verder het Empty Quarter in brengt, tot tegen de grens met Oman en de Verenigde Arabische Emiraten. “Het worden twee zware dagen”, weet Riezebos, “zonder assistentie. Maar als het zo is als vandaag, dan mag het ook wel 200 kilometer duinen zijn. Zeker als we wat vroeger mogen starten. Zolang we in het licht kunnen rijden, komt het wel goed.”

Door het wegvallen van Ales Loprais kreeg Janus van Kasteren vanochtend de leiding bij de trucks in zijn schoot geworpen. Dat zorgde er ook voor dat er anders gereden moest gaan worden. Waar Van Kasteren houdt van de aanval is verdedigen de beste keuze. Van Kasteren betreurde wel de manier waarop hij de leiding kreeg, maar de Dakar Rally gaat door. Bij Rallymaniacs vertelde Van Kasteren het volgende: “Het is niet fijnste manier om aan de leiding te krijgen. Ales (Loprais, red.) kon er echt niets aan doen, maar de rally gaat verder. We hebben 22 minuten voorsprong, dus het moet te doen zijn. Maar dit is ook de Dakar Rally, dus wie weet wat er nog gaat gebeuren.” Als verdediging koos Van Kasteren ervoor om achter Pascal de Baar aan te rijden. De Baar won de etappe met Van Kasteren in zijn kielzog. “Het tempo was prima, dus ik heb hem veilig gevolgd. In de laatste duinen ben ik er wel aan voorbij gegaan, maar er was een duin waar ik niet in een keer omhoog kwam. Daar haalde hij me weer in, maar het ging wel mooi.” Van Kasteren merkte wel dat hij nog even moet wennen aan zijn nieuwe rijstijl. “Ik merkte dat ik te voorzichtig begon, met minder snelheid. Maar dan komt het niet goed en ga je toch foutjes maken. Je voelt die druk van de leiding, dat kan ook niet anders. Maar achter Pascal heb ik de knop om kunnen te zetten. We hebben goed kunnen volgen en weinig tijd verloren, dus we houden ons koppie erbij en hopelijk is het snel volgende week.”

De tiende etappe van de Dakar Rally bestond bijna volledig uit duinen. Maik Willems vermaakte zich opperbest en de beste Nederlander in het algemeen klassement verrichte ook nog een goede daad voor een mede-coureur. Etappe 10 was 114 kilometer lang en bestond uitsluitend uit duinen. “Het was een hartstikke mooie dag, ze waren er in alle soorten en maten en wat minder hard dan de voorgaande dagen”, vertelde Willems bij aankomst in het bivak van Shaybah. Hij is inmiddels opgeklommen tot de 36ste plek in het klassement en is daarmee de best geklasseerde Nederlander bij de auto’s. “We moesten aan de bak, maar het was wel goed te doen.” Naarmate de Dakar richting het zuiden van Saudi-Arabië afgezakt is, loopt de temperatuur ook verder op. Dat is een aangename verrassing. “We voelden ons welkom in het Empty Quarter”, grapt Willems. “De temperatuur is een stuk beter dan de laatste dagen. De duinen waren goed, sommigen noemden het eentonig, maar dan kun je altijd blijven zeiken. Het was gewoon een mooie dag.” De oranje Toyota Hilux fungeerde nog als referentie voor Dakar-debutant Dave Klaassen: “Die heeft wel een half uur achter ons gezeten, hij vond het wel fijn om in ons spoor een beetje in het ritme te komen. Dat ging mooi, het was onze goede daad.” Willems bereikte ruim voor het donker de finish van de etappe, maar kwam nog wel even in aanraking met een collega uit de SSV-klasse. “We hadden meer aandacht voor de top van een duin dan voor elkaar, maar gelukkig liep het zonder grote schade af.” De proeven van donderdag en vrijdag maken weer deel uit van een marathonetappe.

Jan van de Laar had zich behoorlijk opgewonden voorafgaand aan de tiende etappe van de Dakar Rally 2023. “Ze hadden de spanning ook flink opgevoerd de afgelopen dagen”, verontschuldigde hij zich aan de finish in Shaybah. Al na een kilometer in de proef wist Van de Laar dat hij zich druk had gemaakt voor niets: “Het was fantastisch.” De organisatie van de Dakar Rally had inderdaad de spanning opgebouwd. Het Empty Quarter: hier gaat het gebeuren. En het zouden heel lange dagen worden. Maar de eerste van de drie dagen in het grootste duinengebied ter wereld was vooral heel erg mooi. “Het ging echt heel lekker en de duinen lagen er ook heel mooi bij. Geen gevaarlijke of gekke dingen, gewoon mooie duinen, in een vloeiende lijn. Het roadbook was ook perfect. We hebben twee minuutjes moeten graven. Dat mag geen naam hebben. Ik kan niet anders zeggen dan: een topdag. Zo wil ik er nog wel drie.” Jan van de Laar zette de truck na 2 uur en 57 minuten aan de finish, wat goed was voor de veertiende tijd. De komende dagen zullen in elk geval langer en zwaarder zijn. De etappe naar Shaybah was vooral lang door de verbinding van 500 kilometer naar de start van de proef, die maar 114 kilometer was. “Maar wel 100 procent duinen”, vertelt Van de Laar. “Er was 800 meter na de start een haakse bocht naar links, de duinen in. En pas bij de finish er weer uit. Ik heb geen plat stukje gezien.” Voor de Iveco is dit terrein niet zo erg. Zolang de truck kan blijven rollen, is er niets aan de hand. “Van duinen heeft ie niet te lijden. Hij verbruikt wat meer diesel als we op vol vermogen naar boven gaan, maar er gaan niet veel kapot.” De monteurs van Fried van de Laar Racing lopen de truck vanavond wel extra goed na omdat de komende twee dagen er geen assistentie bij is om eventuele schade te repareren. Dat moeten de deelnemers dan zelf doen. “Maar veel is er ook niet te doen nu”, meent Van de Laar. “Er zijn geen bijzonderheden, behalve dat ze niet moeten vergeten matrasjes en tentjes erin te knopen.”

In 2016 won Pascal de Baar de koninginnenrit van die Dakar Rally. Zeven jaar moest hij wachten op een nieuwe etappeoverwinning. Hij zat er al een paar keer dichtbij in de Dakar Rally 2023, maar in de tiende etappe was het toch eindelijk zover. Aan de finish van de 114 kilometer door de duinen, was De Baar 22 seconden sneller dan Mitchel van den Brink. De vreugde was groot bij Pascal de Baar, Stefan Slootjes en Marcin Krüger. “We waren er al dichtbij geweest; gisteren werden we tweede. Maar dan zie je ook dat het sport is”, zei De Baar. “Je kunt niks kopen. Het moet allemaal kloppen: de auto, het team, de crew. En je moet een beetje geluk hebben. Vandaag hadden wij het goede lootje.” De Baar begon goed uitgerust aan de wedstrijdproef, waar eerst een rit van 500 kilometer aan voorafging. “Ik heb vannacht goed geslapen – Marcin wat minder – en ik heb voor de proef ook nog een tukje gedaan. Ik was er wel klaar voor. Ik zag sommige mensen heel nerveus zijn, maar dat had ik totaal niet. Laat maar komen, dit is mijn terrein.” De Riwald Renault was de tweede truck aan de start, achter de Iveco van Janus van Kasteren. Binnen 10 minuten was De Baar al bij Van Kasteren. “Maar ik vermoed dat dat de bedoeling was. Van Kasteren wist sinds vanochtend dat hij klassementsleider werd door het wegvallen van Ales Loprais, dus ik kan me voorstellen dat hij het wel prima vond om te volgen.” Op het einde van de etappe maakte De Baar een foutje, waardoor Van Kasteren wegreed. “Maar in 10 kilometer hebben we 2 minuten goedgemaakt, dus ook op snelheid konden we het. Dat het dan maar 22 seconden verschil is met Mitchel van den Brink? Die was zeker snel, maar hij moest achter zijn vader Martin blijven, zei hij.” Wat De Baar betreft doet hij ook de komende twee dagen, die samen een marathonetappe vormen, mee voor de prijzen. “Het onderhoud wat we nu doen is preventief”, zegt hij in het bivak in Shaybah. “De truck doet het prima. Daar ben ik niet bang voor. De duinen is mijn terrein. Ik zeg niet dat ik wel even ga winnen, maar kanshebber zijn we zeker en we gaan er absoluut ons best voor doen.”

“Zo, de Dakar 2023 is vandaag echt begonnen. Wat een duinen. We zijn voor de leeuwen gegooid.” De tiende etappe van de rally was een ultrakorte van 114 kilometer, maar die telden dankzij het feit dat de etappe voor 90 procent uit duinen bestond, wel dubbel, volgens Tim en Tom Coronel. Met de 34ste tijd waren de broers niet ontevreden. Het landschap, met alleen maar duinen, was prachtig, vond Tim. “Natuurlijk was het ook zwaar. Echt zwoegen op sommige stukken. Eén keer zaten we vast en moesten we even graven. Dat heeft wat tijd gekost.” De duinen waren moeilijk, maar ‘een dingetje met het vermogen’ van de Century maakte de etappe naar Shaybah extra lastig voor Tim en Tim. De fan van de radiateur was kapot, dat gaf voortdurend een storing en automatisch schakelde de auto terug in vermogen. In duinen van de derde categorie is dat niet handig, want vermogen is dan juist belangrijk om boven te kunnen komen. Voor Tom betekende het bovendien dubbel werk. Niet alleen moest hij het roadbook en de koers in de gaten houden, ook de motor had zijn aandacht nodig. “Ik heb wel honderd keer het alarm uitgedrukt. Ik moest overal tegelijk zijn vandaag. Het was echt heel spannend, want je weet niet of je boven komt op minder vermogen.” Wonderwel ging het elke keer goed. Zelfs op de allerlaatste voor de finish. “Dat was een heel steile, waar we maar nét boven kwamen”, vertelt Tom. “We hebben een nieuw spoor gekozen, iets naar links, om wat meer grip te hebben. Op de laatste adem knikte de auto over de top heen. Doordat we zo ver opzij zaten, moesten we een stukje terug, want we waren de finishvlag aan de verkeerde kant voorbij gereden.” De monteurs nemen de Century vanavond extra zorgvuldig onder handen. Voor morgen en overmorgen staat de marathonetappe op het programma, waarbij de deelnemers de nacht doorbrengen in een afgescheiden bivak, zonder assistentie. Als er dus iets kapot gaat, moeten Tim en Tom het zelf oplossen.

Dat verdient wel enigszins een uitleg, Mirjam. Het had een uitspraak van Cruijff kunnen zijn. “We zijn vannacht wel opgestaan en via een lange verbinding ook wel naar de start van de special gereden, maar… ik had niet het idee dat ik überhaupt wakker ben geworden.” “Aan de start had ik eigenlijk gelijk al zoiets van ‘tja, mmwha, tja’. Ik zat er prima op, hoor maar ik had gewoon geen energie, geen snelheid, alsof ik vandaag de puf er niet voor had. Degene met wie ik gelijk startte had daar blijkbaar ook last van dacht ik, dus die ben ik gelijk voorbijgereden. Maar dat bleek al snel tactiek van hem te zijn want hij wilde graag áchter mij de duinen in en niet voor mij. Ja lekker, hè. Maar goed, vervolgens zijn wij weer achter een Chinese rijder gaan rijden totdat die zich vastreed. Terwijl ik dus weer samen met mijn startvriend door de duinen reed kwam er een jongen uit Koeweit mij voorbij. Hij reed wel sneller maar ik dacht, ‘zal ik bij hem aanpikken? Of toch voor stabiel en zeker kiezen? En toen dacht ik: ach, ik kan het in elk geval proberen!’ En dat werkte uitermate goed! Ik bleef op zo’n 100 meter achter hem hangen maar het pepte mij iets op en ik was er weer helemaal bij met m’n koppie!”, legt Mirjam uit. Zo heeft ze de special stage gereden totdat de Koeweiti man een verkeerde duin op reed en zich vastreed en Mirjam in haar eentje de finish overkwam! “Dat bedoelde ik dus eigenlijk te zeggen, het leek alsof het niet echt mijn dag was. Maar toen ik de finish overkwam en het resultaat zag, dacht ik; ‘Oh dat was best wel een goede dag!”, eindigt Mirjam lachend haar betoog. Ze is lekker op tijd weer terug in het bivak en gaat zich nu voorbereiden op de marathonetappe van morgen en overmorgen ín het Empty Quarter!