Dakar 2020

Tijdens de elfde etappe van de Dakar Rally 2020 is motorrijder Edwin Straver ernstig gewond geraakt. Straver kwam ten val in de etappe van Shubaytah naar Haradh in Saoedi-Arabië. Collega-motorrijders sloegen alarm en de medische helikopter was snel ter plaatse om eerste hulp te verlenen. Straver werd na reanimatie in kritieke toestand naar het Saudi German Hospital in Riyad gevlogen. Zijn partner Anja, zijn ouders en zus waren al in Saoedi-Arabië, voor de finish van de Dakar Rally op vrijdag. Straver kwam met een snelheid van ongeveer 50 km/u ten val in de duinen. De crash was niet hard, maar hij kwam wel uiterst ongelukkig terecht. Ongeveer 10 minuten lang heeft Straver geen hartslag gehad. Artsen ter plaatse hebben hem gereanimeerd. In kritieke toestand is hij vervolgens naar het ziekenhuis gebracht waar werd geconstateerd dat hij een van de bovenste nekwervels heeft gebroken. De 48-jarige Straver was bezig aan zijn derde Dakar, de derde keer ook als kistrijder, zonder assistentie van een monteur. In 2018 finishte hij als 49ste algemeen, vorig jaar als dertigste algemeen en won hij het kistklassement. Straver ging er niet vanuit dat hij zijn titel zou kunnen verdedigen. Finishen was belangrijker, maar een top 5-klassering zat in het vat. De afgelopen dagen benadrukte Straver een paar keer dat veiligheid voorop stond. “Ik rem voor alles en ga niet over een duin heen als ik niet kan zien wat er achter zit”, zei hij gisteren nog. Straver was zich goed bewust van de gevaren van zijn sport. “Als je die niet accepteert, moet je thuisblijven”, zei hij daags na het overlijden van collega-motorrijder Paolo Gonçalves.  

In de tweede dag van de marathonetappe moesten alle teams op weg met de auto zoals ze die gisteravond naar het bivak hadden gebracht. Vooral voor Fernando Alonso viel dit niks mee, gisteren kwam hij na een rol vanaf een duintop zonder voorruit te rijden, waardoor hij ook vandaag het side-by-side gevoel mee kon maken. Toch wist de Spaanse wereldster een achtste plaats te behalen in de loodzware etappe van vandaag, extra knap gezien het feit dat hij pas als laatste mocht starten. Ook bij Nasser Al-Attiyah ging het vandaag erg goed tussen de enorme duinen. Hij pakte alweer een ijzersterke plaats op maar 10 seconden (!) van de winnaar, en nog belangrijker, hij haalde bijna acht minuten terug op de leider in de tussenstand. Die heeft nu nog 10 minuten voorsprong op Nasser om morgen goed te maken. Bernhard ten Brinke en Tom Colsoul hebben de goede flow ook te pakken, vandaag was er een geweldige vierde etappe-uitslag voor de Nederlands/Belgische combinatie. Hierdoor schoof de “307” net als gisteren een plek omhoog in het algemeen klassement, waar ze nu op een zesde plaats staan. Ook Giniel de Villiers staat in de Top 10, met zo’n 10 minuten voorsprong op teamgenoot Ten Brinke heeft hij plaats vijf stevig in handen. Bij Tom & Tim Coronel beginnen ze steeds meer aan het daglicht te wennen. Waar de tweeling in vorige edities vooral héél veel nachtelijke uren in de woestijn ploeterden om het bivak te halen, was het ook vandaag weer een relatief eenvoudige dag in The Beast. Kees Koolen en Jurgen van den Goorbergh zijn vandaag ook weer opvallend snel gefinisht, ze werden negende in het SSV-dagklassement op maar 23 minuten van de winnaar. Dat betekent ook dat ze zelf de problemen met de aandrijfas opgelost hebben, iets wat ze gisteren nog de nodige tijd gekost had. Bij de trucks was het alweer Gert Huzink die als enige de strijd aan kon binden met de Russische armada. Een deel van de dag reed de hybride Renault strak tussen de vier Kamazzen, maar later moest hij toch wat tijd toegeven. Zijn teamgenoot Pascal de Baar handhaaft zich ook prachtig tussen de snelle mannen, de tweede Riwald-truck werd als deelnemer in de Dakar Experierince vandaag tiende in de etappe. De truck van Mammoet had het vandaag wel lastiger op een negentiende plek. Daarachter is de snelle assistentie van Ed Wigman nog steeds een solide factor waarop alle andere deelnemers altijd kunnen vertrouwen, terwijl ze toch gewoon nog in de rally zitten. Helaas kwam vandaag de Nederlandse deelnemer Edwin Straver ernstig ten val, waarna hij met ernstig letsel naar een ziekenhuis is overgebracht. Eurol wenst Edwin en zijn familie heel veel sterkte en kracht toe.

Erik van Loon en Sébastien Delaunay starten het tweede gedeelte van de marathonetappe met een te lage bandenspanning. In het laatste gedeelte worden zij aangereden door de Mini van Terranova, nadat de auto niet wil starten. Na een spoedreparatie aan de Toyota Hilux kunnen zij verder en komen met 47 minuten tijdsverlies aan de finish. Desondanks is Van Loon wel tevreden. “Poe, wat een dag. We begonnen als zevende en hadden te zachte banden. Het eerste stuk was ongeveer tachtig kilometer duinen, geweldig! Daar verliezen we onnodig tijd, dat is wel jammer. Aan het eind werd ik ingehaald door Han Wei, hij reed samen met Terranova. Terranova bleef achter mij hangen en toen miste ik een afstapje. Daardoor sloeg de motor af, maar die wilde niet starten. Daarna dook Terranova er vol achterin. Sébastien kreeg de auto weer aan de praat met een schroevendraaier, maar wat Terranova doet kost ons 25 minuten en het was onnodig. Dus eigenlijk rijden we weer een top-tien-tijd, ondanks die verkeerde bandenspanning, daarmee zijn we gewoon tevreden. Morgen de laatste dag hier, dat zal toch wel weer een lange dag worden,” aldus Van Loon. De laatste etappe van Dakar 2020 gaat van Haradh naar Al Qiddiyah, net buiten Riyad. De proef is 374 kilometer lang. Voor het finishpodium is nog een korte demonstratie proef van een paar kilometer. De eerste auto start om 8:20 (6:20 NL tijd), de podiumceremonie begint om 13:00 (11:00 NL tijd) en duurt tot 21:00 (19:00 NL tijd).

In de zwaarste duinenetappe van de Dakar Rally 2020 kozen Bernhard ten Brinke en Tom Colsoul vandaag vol de aanval in hun Toyota Hilux. Na 379 kilometer pushen hoefde de Toyota-equipe uit de lage landen alleen drie Dakar winnaars voor zich te dulden. Het bracht een vierde plaats in het dagklassement én een stijging in het algemeen klassement: van zeven naar plaats zes! Deel twee van de marathonetappe van Shubaytah naar Haradh zullen de deelnemers niet snel vergeten. “Wát een lastige duinen vandaag. Hoog en met lastige afstappen. Tom en ik hebben heel wat klappen te verduren gehad”, vertelt Bernhard ten Brinke over de elfde Dakar etappe in Saudi-Arabië. Gestart als zesde kozen de Nederlandse coureur en zijn Belgische navigator meteen de aanval. Al vanaf het eerste waypoint klokten Bernhard en Tom top 3 tijden in de lange duinensectie van liefst 80 kilometer. “Onderweg moesten we ons voortdurend aanpassen. We begonnen met harde duinen, maar later waren ze heel zacht van structuur.” Ondanks de serieuze beproevingen kende de Toyota equipe een probleemloze dag. “Ik durf wel te zeggen dat we een foutloze stage hebben gereden. Tom heeft perfect genavigeerd, de Hilux deed het perfect en ikzelf heb ook geen fouten gemaakt. We zijn over de proef gevlogen.” In het dagklassement volgden Bernhard en Tom kort achter drie Dakar winnaars: Stéphane Peterhansel, die de dagzege pakte, Toyota-teamgenoot Nasser Al-Attiyah en Carlos Sainz. Zesde algemeen Bovenop de imponerende vierde plaats (op 10min14 van Peterhansel) volgde zo’n drie kwartier na hun finish een nog een veel mooiere beloning voor de aanvalsdrift: Bernhard ten Brinke en Tom Colsoul passeerden Orlando Terranova in het algemeen klassement. De Toyota-equipe met startnummer 307 stijgt door naar de zesde plaats algemeen! “We hebben gepusht om verder naar voren te rijden in het algemeen klassement. We zijn heel blij dat ons plan vandaag is geslaagd”, aldus een trotse Bernhard ten Brinke. Carlos Sainz gaat nog altijd aan de leiding in het autoklassement van de Dakar Rally 2020. Bernhard en Tom volgen op plek 6 op 1u17:50. Morgen wacht de laatste etappe van de rally: een afwisselde special stage naar Qiddiya over 374 km, waarbij navigeren opnieuw heel belangrijk zal zijn.

Het tweede deel van de marathonetappe wordt de ‘Lege Kwartier’-etappe genoemd. Met een lengte van 379 kilometer niet de langste, maar wel bijzonder zwaar. Het hoogtepunt van deze etappe zit al vroeg, de proef begint met maar liefst 80 kilometer aan duinen. Alsof dat nog niet genoeg is bestaat de rest ook voor een groot deel uit zacht zand. Uiteindelijk bereiken deelnemers het bivak in Haradh, waar de assistentiecrews met smart staan te wachten om aan de slag te gaan. De Rallymaniacs doen zoals u van ons gewend bent weer rechtstreeks vanaf locatie verslag van de etappe. Klik hier om niets te missen van de elfde etappe

Het was een beetje een domper toen de mannen van Fried van de Laar Racing halverwege de tiende etappe in de gaten kregen dat het tweede deel niet door zou gaan. Veel ongelukken in de eerste reeks duinen van de dag hielden de helikopters zo bezig, dat er voor het tweede deel geen medische hulp beschikbaar was. Dat risico nam de organisatie van de Dakar 2020 niet. Aanvankelijk had het drietal van Team Van de Laar niet door dat de laatste 188 km van de tiende etappe waren gecanceld. “We stonden aan het eind van een neutralisatie te wachten om weer te starten, toen we zagen dat anderen helemaal geen haast maakten en zonder de helm op te zetten weer instapten. Dat vonden we raar. Pas toen kregen we in de gaten dat het tweede deel was afgelast”, vertelt navigator Ben van de Laar. Dat ze dus 136 km over de weg naar het marathonbivak moesten, in plaats 188 km door de duinen, vonden ze uiteraard niet leuk. “In het begin van de proef hadden we wat snelle duinen gehad. Dat was best mooi, maar we wisten dat de uitdaging in het einde van de proef zat. Daar zaten we op te wachten. Het is jammer dat dat niet door kon gaan, want daar hadden we onze zinnen op gezet. We zagen ze liggen naast de weg en hebben even overwogen om de helm op te zetten en via de duinen te gaan in plaats van over het asfalt, dan zouden we nog een beetje hebben gehad, maar we hebben het toch maar niet gedaan.” De kans is groot dat die duinen morgenochtend aan het begin van de elfde etappe, het tweede deel van de marathon, alsnog komen. Daar houdt Ben van de Laar zijn hoop op gevestigd. “Het belangrijkste is dat de truck nog helemaal in orde is. Zelfs de nopjes zitten nog op de banden. Ik heb gehoord dat morgen en zelfs de laatste etappe nog serieuze dagen zijn. Met die insteek proberen we de truck naar de finish te managen.”

Dat Teun Stam – opnieuw – eerder aan de finish was dan Formule 1-superster Fernando Alonso en voormalig Dakar-winnaar Nani Roma, zegt wel genoeg over de tiende etappe van de Dakar 2020. Er gebeurde zoveel in het eerste deel van de proef dat de organisatie besloot het tweede deel te cancellen met het oog op de veiligheid. Stam kwam als vijftigste op een uurtje achterstand aan de vervroegde finish. Wat Teun Stam en René Bargeman betreft had de etappe best door mogen gaan, maar Stam had alle begrip voor de gedeeltelijke afgelasting na 346 km van de 534 die op de planning stonden. “We wisten dat er in het tweede deel grote, zware duinen zouden komen. Als er dan in het eerste stuk al zoveel van een duin af zijn gekukeld dat de medische helikopters het niet kunnen bijbenen, moet je die risico’s niet willen nemen. Afbreken doen ze niet zomaar, daar is een goede reden voor.” Rond het marathonbivak middenin de woestijn zag Stam wel een heleboel joekels van duinen liggen. “Ik heb aan René gevraagd of we geen uurtje tijd over hadden om er even te gaan spelen, maar hij vond het niet goed. Morgenochtend zullen we daar wel starten, dan krijgen we genoeg voor de kiezen, schat ik zo in. Laten we nog maar even lief zijn voor het karretje.” Dat was Stam de hele dag al geweest. De duinen in het begin van de etappe waren deels glooiend, deels afgekapt. Juist die variatie maakte het lastig, want aan de voorkant is niet te zien hoe het er aan de achterkant uit ziet. “De ene keer waren het lange halen, de andere keer ging het vier, vijf meter haaks naar beneden”, zeg Stam. “Wij zijn de etappe rustig ingestoken met het oog op de marathon: vanavond hebben we geen service en ik wil de auto die twee dagen die we nog hebben, heel naar de finish brengen. Dat is ook vandaag weer uitstekend gelukt.” Stam en Bargeman voeren in het marathonbivak zelf de noodzakelijke service uit aan de Toyota. De nacht brengen ze vervolgens door in een enorme slaapzaal met alle andere deelnemers. “Op papier kunnen we dus een goede nacht maken, maar ik ben bang dat er niet veel geslapen wordt, met een paar honderd snurkende kerels op één zaal.”

Er gebeurde zoveel in het eerste deel van de tiende etappe van de Dakar 2020 dat de organisatie besloot het tweede deel te schrappen. Dat was niet per se nadelig voor Petronas Team De Rooy Iveco, want in de eerste 345 km had Janus van Kasteren een cabinedemper kapot en stond Albert Llovera met een kapotte turbo. Michiel Becx en Vick Versteijnen moesten dus te hulp schieten. De tiende etappe is het eerste deel van de marathonetappe. In het bivak is geen assistentie toegestaan. Deelnemers moeten het dus zelf opknappen en elkaar helpen waar nodig, want de servicetrucks en de monteurs beleven achter in Haradh. Zuinig zijn op het materiaal, of toch ten minste de schade beperken, was dus eerste prioriteit. De duinen in de eerste 100 km van de etappe bleken verdraaid gemeen. Er gebeurden zoveel ongelukken dat de organisatie geen helikopters meer beschikbaar had voor het tweede deel, terwijl in dat gebied de wind ook fors aantrok. “Het was gevaarlijk”, bevestigde Janus van Kasteren. “Eén op de tien was gebroken. De meeste duinen waren gewoon glooiend, zodat je er met 80 overheen kon. Maar dan was er ineens eentje recht naar beneden. Je kon vandaag heel hard crashen en dat is bij een aantal ook wel gebeurd. Terecht dus dat de organisatie kiest voor de veiligheid.” Bij Van Kasteren bleef de schade beperkt tot een afgebroken cabinedemper. “Die klapperde tegen de cabine. Wij hebben ook wel een afstapje gemaakt. We dachten eerst dat het een bladveer was, dus hebben iets voorzichtiger gereden. Na de afgelasting zagen we dat het de schokbreker voor de cabine was.” Aanvankelijk meende Van Kasteren dat Vick Versteijnen daar wel een reserve van bij zich had, maar dat blijkt een gewone schokbreker te zijn. “Dus Janus aast op mijn cabinedemper”, wist Versteijnen, die niet meer voor het klassement rijdt, en dat onderdeel dus zal moeten inleveren ten gunste van Van Kasteren, die in de etappe achtste werd en in het klassement nog altijd zevende staat. “Er was niet veel te winnen”, stelde Van Kasteren. “In het tweede deel van de proef stonden echt grote duinen op het programma. We kunnen ze vanuit het marathonbivak zien liggen. Hopelijk krijgen we ze morgen, op de terugweg.” Ook Versteijnen keek daar naar uit. “Wij zaten er lekker in vandaag”, vertelde hij over de tiende etappe. “We hebben er zat gezien die hard van een duin zijn afgestapt. Omdat het de marathonetappe is, hebben we er wel een tandje afgehaald. Ik ben blij dat we er zijn.” Michiel Becx moest in de duinen assistentie geven aan Albert Llovera. De Andorrees stond met een kapotte turbo. Becx leverde het reserve-onderdeel af en reed daarna door om bij Van Kasteren in de buurt te kunnen blijven in geval van nood. De bemanning van Llovera kon met de hulp van een andere snelle assistentie-crew zelf de turbo vervangen en de weg naar het bivak vervolgen. Becx arriveerde daar met de 21ste tijd, Llovera met de 31ste.

Wegens een zware woestijnstorm besloot de leiding van de Dakar Rally de special stage van vandaag flink in te korten. Dit betekende dat de neutralisatie midden in de etappe nu de finish werd, waardoor de eindresultaten nogal onverwacht op de tijdschermen opdoken. Toch kwamen er veel deelnemers in de problemen, problemen die morgen nog extra doorwerken omdat er vandaag en morgen een marathonetappe wordt verreden, dus zonder enige hulp vanuit de teams in het bivak vannacht. Dit betekent dat de coureurs vanavond zelf alle problemen moeten oplossen. Vooral voor Nasse Al-Attiyah was dit geen goed nieuws, want hij had juist in het eerste deel tijd verloren, die hij dus niet meer goed kon maken in het tweede deel. Hierdoor verloor de Qatari dik 17 minuten op de leider in de wedstrijd, terwijl de nummer drie achter hem veel dichterbij gekomen is. Voor Giniel de Villiers was het juist een mooie meevaller, de Zuid-Afrikaan was met een derde tijd de neutralisatie ingereden en pakte daarmee zijn tweede podiumplaats van 2020, na zijn etappewinst op Dag 2. Ook voor Bernhard ten Brinke was het een goede dag, met een zesde plek scoort de Nederlander weer stabiel in de Top 10. Hij gaf zelf aan dat de dag dan ook foutloos was verlopen, zowel qua rijden als navigatie kwam zijn ervaring en die van navigator Tom Colsoul zeer goed van pas. “We zijn hier eerder in de buurt geweest en wisten dus welke duinen we hier tegen konden komen, met flinke afstappen, daarom hebben we vooral conservatief gereden. Ik kijk alleen nog naar het eindklassement, ik heb het uit mijn hoofd gezet om in een etappe Top 3 of Top 5 te rijden”. Bij Dakar-rookie Fernando Alonso zat de schrik er vandaag goed in. De Spaanse coureur kwam iets te hard op zo’n gevaarlijke duintop aan, waarna hij te laat ontdekte dat daarachter een forse afstap zat. Zijn Toyota rolde zijwaarts omlaag, maar kwam keurig op de wielen terecht. Het leek er in eerste instantie op dat deze crash hem weinig tijd zou kosten, maar hij kwam uiteindelijk zonder voorruit pas erg laat over de streep. Ook bij Kees Koolen en Jurgen van den Goorbergh ging het vandaag niet vanzelf. Gisteren wisten ze problemen met de CVT-aandrijving van de CanAm side-by-side nog op te lossen, maar vandaag deden ze weer lang over de etappe, al vroeg verloren ze bijna twee uur. Gisteren kwamen ze in het bivak voor nog een verrassing te staan, de organisatie bleek opeens hun wielmaat van 15 inch verboden te hebben. Omdat veel deelnemers ook op 15” stonden, waren de verplichte 14 inch wielen opeens erg gewild. Toch wisten ze een set te scoren bij een uitgevallen SSV, al betekende dat ook dat er banden in die andere maat moesten komen. Bij de gebroeders Coronel ging het vandaag ook niet zo soepel als de afgelopen week, na een crash verloren ze de achterste carrosserie-delen van de Jefferies buggy, waardoor het dikke Chevrolet-motorblok volledig vrijk wam. Toch leek er weinig aan de hand te zijn, al is de timing in de marathonstage natuurlijk niet ideaal, vanavond kan er alleen door Tim & Tom zelf gerepareerd worden. Voor Gert Huzink en Rob Buursen ging het in de Reanult Hybride truck vandaag zelfs nog beter dan gisteren. Het duo moet wegens het ontbreken van een monteur zorgen geen pech te krijgen en doet dat blijkbaar door de etappes dan maar zo snel mogelijk af te werken. Na een geweldige vijfde plaats gisteren, scoorden ze vandaag nog beter met een vierde plek op de finish, in een bloedstollend gevecht met de Kamazzen. Ook Riwald-teamgenoot Pascal de Baar had een prima dag met een tiende plaats, terwijl Martin van de Brink de nachtelijke avonturen van Dag 8 alweer vergeten lijkt, hij werd vandaag gewoon weer keurig vijftiende. De ‘snelle assistentie’ van Ed Wigman is ook niet te stoppen, met een 23ste plek blijft hij mooi meedoen in de rally, terwijl zijn crew dagelijks ook nog veel andere deelnemers uit de problemen helpt.

Mirjam was aan de poort van het bivak in gesprek met Rallymaniacs. Haar finishtijd doet het niet vermoeden (33ste), maar Mirjam had vandaag niet haar dag. Marcel Vermeij kon haar enkele vragen stellen (zie onder) voor ze het marathonbivak inreed: “Ik ben verschrikkelijk blij dat de tweede gedeelte van de special werd gecanceld vandaag. Op kilometer 4 zag ik al een helikopter bij iemand die eraf gegaan was. Het was één grote valpartij, zo leek het wel. In de buurt van kilometer 120 ging het ook mis met een rijder. Ikzelf ging er bij kilometer 118 heel ongelukkig af. M’n lip en binnenkant mond zijn helemaal kapot maar vooral mijn bovenbenen zijn heel pijnlijk. De motor is wel oké. Ik moet nog wel terug naar de organisatie omdat mijn sentinel los zit, ik denk dat ik die heb geraakt. Die moet opnieuw bevestigd worden.” Aan alles is te merken dat Mirjam er ‘even klaar mee is’. Ze rijdt zo snel mogelijk door, het bivak in om zich door de medics na te laten kijken en zoveel mogelijk rust te nemen. Een goede klassering betekent dus niet altijd vreugde aan de finishstreep. We hopen dat ze zoveel mogelijk rust kan nemen en zich goed voor kan bereiden op de etappe van morgen. Update later op de avond: in het bivak is ze gelijk doorgegaan naar de medicals om zich te laten masseren. Zij gaven aan toch even met de arts te overleggen en een echo te laten maken. Haar rechter bovenbeen blijkt zwaar gekneusd, erg pijnlijk. Maar in haar linker bovenbeen heeft ze een spier gescheurd en dat is een blessure waarvan ze verwacht morgen in de duinen last van te krijgen. Op de motor staan is erg pijnlijk. Ze heeft wel goede pijnstillers gekregen.

Hevige winden en slecht zicht teisterden vandaag de deelnemers aan de Dakar Rally. Uit veiligheidsoverwegingen besloot de organisatie om de tiende etappe in te korten. “Een goede beslissing”, vindt Bernhard ten Brinke. “In combinatie met de gemene duinen was het echt gevaarlijk vandaag.” De Toyota-coureur nam met navigator Tom Colsoul geen grote risico’s in het eerste deel van de marathonetappe en finishte op een keurige zesde positie en blijft zo zevende algemeen. Het parcours Haradh naar Shubaytah in het oostelijke deel van Saudi-Arabië bestond vandaag geheel uit zand en duinen. Onoverzichtelijke duinen, waar meerdere rijders zich in vergisten met serieuze crashes als resultaat. “Het was echt lastig en zwaar vandaag. Onderweg vooral veel duinen met gevaarlijke afstappen”, schetste de Toyota-coureur. In de Toyota Hilux van Toyota Gazoo Racing kozen Bernhard en Tom voor een behoudende aanpak. “We hebben met verstand gereden, geen overmatige risico’s genomen en zijn dus ook niet op zoek geweest naar een echte toptijd. Daarvoor was het te gevaarlijk onderweg. Door de flinke wind stuift het net boven de duinen en zie je dus nog minder.” De organisatie besloot om de special stage voortijdig te laten finishen na waypoint 4, wat een zesde plaats betekende voor de Nederlands/Belgische Toyota-equipe. “We zijn zeer happy met P6, want het houdt ons in de race voor een goed overall resultaat. We starten morgen deel twee van de marathonetappe bovendien van een gunstige startpositie”, concludeert de Toyota-coureur tevreden. Na de finish zijn Bernhard en Tom begonnen met de inspectie van hun Toyota Hilux. Tijdens de marathonetappe zijn ze namelijk hun eigen servicecrew, omdat hulp van de monteurs verboden is. “Gelukkig hebben we niets meegemaakt vandaag en is de Hilux sterk. We onderwerpen de auto aan een visuele check, controleren de vloeistoffen en tanken brandstof. En dan is de Hilux helemaal klaar voor morgen.” In het algemeen klassement behouden Bernhard ten Brinke en Tom Colsoul hun zevende plaats algemeen. Carlos Sainz gaat nog steeds aan de leiding. Morgen wacht deel twee van de marathonetappe: van Shubaytah terug naar Haradh over 379 kilometer.

De 25ste tijd in de ingekorte etappe 10 is al hartstikke goed, maar het had nog veel beter gekund, meende Edwin Straver. Een kwartiertje was hij kwijt aan het zoeken naar een waypoint. “Ik kan mezelf wel voor mijn kop slaan, want zonder dat had ik echt een superuitslag gereden.” De etappe van Haradh naar het marathonbivak in de buurt van Shubaytah werd na 346 km stilgelegd door de organisatie. In het eerste deel waren al zoveel ongelukken gebeurd dat de helikopters bezet waren en in het tweede deel van de proef trok de wind nogal aan. Onder die omstandigheden komt de veiligheid van in het bijzonder de motorrijders in het geding en dat was reden om de boel te neutraliseren. Via de weg ging iedereen naar het marathonbivak. De neutralisatie en vooral ook de bloedlinke duinen in het begin van de proef leverden een aantal opmerkelijke uitslagen op. “Het rijden ging super”, vertelde Edwin Straver bij aankomst in het marathonbivak. “Ik wist dat ik bezig was aan een heel goede etappe, maar toen verloor ik een kwartier ongeveer aan het zoeken naar een waypoint. Ik kan mezelf wel voor mijn kop slaan.” Straver kwam op 29.54 van etappewinnaar Joan Barreda over de finish. In de duinen had Straver het tempo hoog liggen, maar hij was wel op zijn hoede. “Het waren heel mooie duinen, lekker zwaar. Het was wel link: zo had je tien mooi glooiende duinen en dan ineens één die afgekapt was. Ik rem voor alles. Als ik het niet kan zien, ga ik er ook echt niet overheen. Bij mij ging alles goed, maar ik heb gezien dat dat niet bij iedereen het geval was.”  

Het eerste gedeelte van de marathonetappe is erg moeilijk. De navigatie is van een hoog niveau en een foutje is zeer kostbaar. Dankzij de monteurs, die de auto in topconditie hebben gemaakt, Sébastien Delaunay, die foutloos navigeert, en het rijden met het hoofd, behaalt Erik van Loon het resultaat waar hij zeer tevreden mee is. De zevende tijd op 7:49 van Carlos Sainz en een auto waarmee hij moeiteloos het tweede gedeelte van de marathonetappe kan gaan rijden. “Hard werken wordt echt beloond,” vertelt Van Loon. “De monteurs hebben de afgelopen dagen ontzettend hard gewerkt. Niks was teveel en alles moest top zijn. Vandaag was dat zo, de Toyota Hilux voelt perfect en heeft niks geleden van de proef. En op de proef was Sébastien goud waard. Hij heeft geen fout gemaakt op cruciale momenten. Verder was het mijn taak om de auto heel te houden, we hebben namelijk geen service vanavond en we hebben natuurlijk wel een training gehad van Overdrive Racing, maar ik heb hem toch liever zonder al teveel schade in het bivak.” De proef werd ingekort vanwege slecht weer. “In tegenstelling tot Zuid-Amerika was dat geen regen, maar wind. Het waaide erg hard en daardoor kon de organisatie de veiligheid niet garanderen. De proef was dus korter, maar hij was nog steeds moeilijk en zwaar. Ik kijk uit naar morgen, het tweede deel van de marathonetappe, en die zal wederom niet gemakkelijk worden.” Na de etappe van 379 kilometer, zijn de deelnemers weer terug in Haradh. De eerste auto vertrekt om 7:40 (5:40 NL tijd) en wordt rond 13:00 (11:00 NL tijd) aan de finish verwacht.

Koop jij op MOTORbeurs Utrecht 2020 een (gebruikte) motorfiets? Dan maak je kans op een hele toffe prijs! Het grootste motorevent van Nederland verloot onder iedereen die op MOTORbeurs Utrecht een occasion aanschaft meerdere prijzen. De absolute hoofdprijs: het aankoopbedrag terugwinnen van je motor tot een maximaal bedrag van 10.000 euro inclusief BTW en belastingvrij. Naast deze fantastische prijs wordt er drie keer een TomTom-navigatiesysteem t.w.v. 399,95 euro en vijf keer één jaar allriskverzekering van Combi Motors Verzekeringen t.w.v. maximaal 1.000 euro weggegeven. Hoe maak je kans? Door een (gebruikte) motor op MOTORbeurs Utrecht 2020 aan te schaffen en een kopie van het koopcontract samen met een foto van de gekochte motorfiets op MOTORbeurs Utrecht 2020 vóór woensdag 26 februari 2020 00:00 uur in te sturen via de website. De volledige actievoorwaarden zijn te vinden via www.motorbeursutrecht.nl/winactie. De winactie wordt mede mogelijk gemaakt door NUMotorrijden.nl, TomTom en Combi Motors Verzekeringen. Over MOTORbeurs Utrecht Ben jij als motorliefhebber op zoek naar een nieuwe of gebruikte motor, inspiratie voor een motorreis of motorkleding en accessoires? Kom dan van 20 t/m 23 februari 2020 naar MOTORbeurs Utrecht; hét grootste motorevent van Nederland. Hier ruik, voel en ervaar je voor het eerst de gloednieuwe modellen voor het aankomende seizoen. Naast al het nieuws zijn er rijenvol occasions en is het mogelijk accessoires te scoren; van uitlaten tot navigatiesystemen. Wat je ook nodig hebt: het is er allemaal! Bereid je voor op een dag vól actie met stuntshows, testrijden, demonstraties, een eerste gratis motorrijles, live motorbuilds en motorsport. Het wordt één grote happening waar jij zeker bij wilt zijn! Scoor je ticket MOTORbeurs Utrecht vindt plaats van 20 t/m 23 februari in de Jaarbeurs in Utrecht. Zorg dat je erbij bent en scoor je ticket via motorbeursutrecht.nl.    

Na de Super Marathon van de eerste week krijgen deelnemers nu nog een ouderwetse marathonetappe voor de kiezen. Bij aankomst in het bivak van Shubaytah moeten ze zelf hun wagens en motoren van service voorzien, opnieuw een vrije dag voor de monteurs. Eenvoudig gaat het zeker niet worden, de laatste dertig kilometer bestaat volledig uit duinen in het ‘Lege Kwartier’. De Rallymaniacs doen zoals u van ons gewend bent weer rechtstreeks vanaf locatie verslag van de etappe. Klik hier voor het liveblog van de tiende etappe

Borgward Rally Team-coureur Nani Roma (301) eindigde bij Stage 9 van de Dakar Rally als dertiende. De Spanjaard voltooide de 886 kilometer lange dag (476 liaison en 410 special) vol vertrouwen en durft al aan het einde van de rally te denken. Roma stond het grootste deel van de etappe van vandaag in de Top 10, maar verloor alsnog tijd in de laatste sector. De kopman van het Borgward Rally Team toonde vandaag veel snelheid in zijn Borgward BX7 EVO. De Spaanse coureur finishte uiteindelijk maar 49 seconden achter de negende plaats. Nani Roma in het bivak: “Vandaag was een goede dag, daar kunnen we blij mee zijn. Het was wel een zware dag met een een zeer lange liaison en de proef was ook vrij lang. We konden de hele dag een goed tempo aanhouden, al hadden we wel een probleem in de proef. We maakten een flinke klap op ongeveer kilometer 80/90 en daarna hoorden we iets in de versnellingsbak. Om de bak te sparen en zo te proberen bij het bivak te komen, zijn we opgehouden met het gebruik van de 3e versnelling, wat gelukt is. We hebben de Borgward BX7 EVO de afgelopen dagen veel verbeterd en dat begint zijn vruchten af te werpen, de auto geeft veel meer vertrouwen. Nu is het tijd om ons voor te bereiden op de lange marathonetappe van morgen!”

Het moet een bijzonder zicht geweest zijn: eerst de truck van Ed Wigman, dan de truck van Martin van den Brink en dan het karretje van Teun Stam als derde op sleeptouw. Het was niet hoe Stam de negende etappe had willen afsluiten, maar het was de realiteit om in het bivak van Haradh aan te komen. Daar bleek binnen vijf minuten dat een los gerammeld contactje de schuldige was. Bijna 400 km ging het prima bij Teun Stam en René Bargeman. Geen centje pijn, het karretje deed het voorbeeldig. “Het was een superdag”, vond Stam. “We schoven lekker op naar voren en hadden de gang er goed in. Maar 20 km voor de finish in de duintjes kreeg ik een paar keer het gevoel dat het gas niet goed reageerde. Maar het was slap zand, dus ik begon aan mezelf te twijfelen of ik het wel goed voelde.” Zolang de Toyota bleef rollen was er niks aan de hand, maar 10 km voor de finish van de proef van Wadi Al-Dawasir naar Haradh hield de auto ermee op. “In een bocht. Ik gaf gas maar er gebeurde niks. De auto sloeg af.” Stam en Bargeman gingen kijken, zoeken, nog eens proberen te starten. Niks. “Ik stond al klaar met een sleeptouw voor Martin van den Brink, die eraan kwam, toen de auto toch weer begon te pruttelen, dus zijn we maar weer gaan rijden”, vertelt Stam. “Maar 1 km voor de finish hield ie er weer mee op en was ik er klaar mee. Het begon donker te worden, ik wilde uit de proef. We hebben een kabeltje uitgegooid en Ed Wigman heeft ons over de finish gesleept. Voor twee sigaretten wilde hij ons ook nog wel 100 km naar het bivak slepen.” Onderweg kwamen ze Martin van den Brink weer tegen, die zonder diesel stond. Die werd dus tussengevoegd in de sleep. “Zo zijn we met zijn drieën in een treintje doorgereden: Edje, Martin en wij er achteraan. Het ging nog best hard hoor: 100, 110. Zo waren we netjes op tijd binnen én in het bivak.” Daar werd het probleem meteen verholpen. Het euvel bleek veroorzaakt door een los contactje. “Dat hadden wij ook wel kunnen vinden, maar het werd donker, dus we hadden weinig behoefte om de auto binnenstebuiten te keren. Je gaat toch eerst kijken naar cruciale onderdelen, zoals de brandstofpomp. Het karretje is betrouwbaar en ik kan me nog zo netjes gedragen, maar zulke kleine dingen kunnen een lelijke streep door de rekening zetten.”

Een dag om snel te vergeten, zo dachten Jan en Ben van de Laar over de negende etappe van de Dakar 2020. In de cabine van Fried van de Laar Racing was het niet gezellig vandaag tijdens de rit van Wadi Al-Dawasir naar Haradh. De eerste 155 van de 410 km bestond uit ‘stenen, keien en andere rommel’. Het was hard, het deed zeer en er was weinig lol te beleven aan het bonken door rivierbeddingen. Na 70 km bonken besloot Jan van de Laar dat het zo niet langer kon. “Ik was ervan overtuigd dat we zo de finish niet zouden halen. Onze DAF is niet gebouwd voor dit soort onzin. Ik ben van het gas af gegaan om de auto heel te houden.” De broers Van de Laar waren dan ook stomverbaasd toen ze aan de finish vernamen dat ze slechts 37 minuten hadden ingeleverd op de snelste Kamaz. “Op de stenen kwamen ze ons links en rechts voorbij gestoven”, zag navigator Ben van de Laar. “Na de neutralisatie, in het tweede deel van de proef, werd het een stuk vlakker, beter en sneller. Toen ging het bij ons ook een stuk beter. Maar dat we zoveel goed zouden maken op een stuk waar iedereen 140 kan, hadden we niet verwacht.” Achteraf was het dus toch een goede dag, ook al zagen de heren dat niet aankomen en voelde het anders aan. Met de twintigste tijd was Jan van de Laar tevreden. “Het enige leuke stuk was aan het eind, met knoertharde duintjes waar ik met 100+ overheen kon. Toen hebben we wel plezier gehad.” Voor morgen en overmorgen staan er wel weer zand en duinen op het programma. De tiende en elfde etappe vormen samen een marathonetappe, waarbij geen serviceteams zijn toegestaan. Monteur Simon Stubbs staat er dan alleen voor, met de hulp van Jan en Ben uiteraard. De DAF wordt voor de marathonetappe voorzien van vier nieuwe banden en alles wordt in het bivak van Haradh een keer extra goed nagelopen. “Maar de auto staat er goed bij”, vond Ben. “Het voelt betrouwbaar aan. Tot op heden gaat het goed.”

“We hebben vandaag met verstand gereden”, aldus Bernhard ten Brinke na zijn solide zevende plaats in de etappe van vandaag. Zonder al te veel risico te nemen pakten hij en zijn navigator Tom Colsoul zo de zevende plek in het klassement terug, met tegelijkertijd een goede startpositie voor het eerste deel van de marathonetappe van morgen. Bij Nasser Al-Attiyah verliep de dag ook prima, al zal hij misschien achteraf wel gebaald hebben dat hij de dagoverwinning na 410 kilometer racen op maar 15 seconden (!) gemist bleek te hebben. Overigens was de tweede plaats van de Qatari voor het algemeen klassement wel weer een opsteker. Dit omdat de nummer 1 flink tijd verloor, zodat Nasser nu nog maar 24 seconden daarachter staat! Ook voor Giniel De Villiers (8e) en Fernando Alonso (9e)was het weer een prima dag, met nogmaals alle vier de auto’s van het door Eurol ondersteunde Toyota Gazoo Team binnen de Top 10. Gert Huzink en zijn navigator Rob Buursen moeten het al enige dagen zonder monteur aan boord doen, maar qua resultaat lijkt dat ze nauwelijks in de weg te staan. Vandaag werd het duo met de Renault Hybride vijfde in de daguitslag bij de trucks. Buursen: “Het begin van deze proef leek net een proef uit een rally in Marokko: veel stenen en op- en afstapjes in de rivierbeddingen. Dit soort proeven zijn behoorlijk pittig voor de truck, maar we merkten wel dat het behoorlijk lekker ging. Er zaten behoorlijk wat wijzigingen in het roadbook, waardoor het af en toe wat zoeken was, maar al met al zijn we dik tevreden met dit resultaat!” Riwald-teamgenoten Pascal de Baar (12e) en de snelle assistentie van Ed Wigman maakten het voor Riwald ook weer een prima rallydag. Voor Peter van Merksteijn verliep de dag veel minder voorspoedig. Nadat hij gisteren met een twaalfde plaats zijn beste resultaat in 2020 scoorde, crashte hij vandaag zo hard, dat het qua rally helaas over is voor het team. Na een sprong verloor de auto een wiel, waarop de HiLux over de kop rolde. Zowel Peter van Merksteijn als Michael Orr kwamen met de schrik vrij, maar de auto is volledig vernield. Vandaag werd Mitchel van den Brink 18 jaar oud, die dag vierde hij samen met zijn Mammoet Rally Team. Gisteren hadden ze nog een extreme lange dag na technische problemen met de aandrijving, maar vandaag kwamen ze keurig als 21ste binnen. Bij Kees Koolen en Jurgen van den Goorbergh ging het vandaag niet zo snel als in de voorgaande dagen. Gisteren liet “VdG” overigens weten dat ze de vaste rolverdeling van chauffeur en navigator hebben losgelaten, dit nadat Koolen eerder in de rally een paar dagen ziek is geweest; vanaf toen wisselen beide mannen regelmatig van positie en rol.

De boel heel houden en niet te veel tijd verliezen op de directe concurrentie was de opdracht voor Petronas Team De Rooy Iveco in de negende etappe van de Dakar Rally 2020. Daarin slaagden alle vier de crews. Janus van Kasteren noteerde de tiende tijd aan de finish van de 410 km lange proef, Albert Llovera de vijftiende, Michiel Becx de zeventiende en Vick Versteijnen de negentiende. De negende etappe, van Wasi Al-Dawasir naar Haradh, was een sloopetappe. Vooral het eerste deel tot de neutralisatie op km 155. “Een bokkenpad vol stenen, afstapjes en ander gemeen spul”, omschreef Michiel Becx het. Voor Janus van Kasteren was het op dat stuk ‘treintje rijden in het stof’. “Degenen met het minste stof konden doorrijden, de rest niet. Inhalen was vrijwel onmogelijk, omdat het door rivierbeddingen ging. We hebben een beetje kalm aan gedaan om risico’s te vermijden, want in dat stof kun je alleen maar de boel kapot rijden.” Het tweede deel was gemakkelijker, maar ook hier viel weinig te winnen: lange rechte stukken waar de trucks tegen het maximum van 140 km reden, afgewisseld met wat kleine, glooiende duintjes waar de trucks op snelheid doorheen konden. In de timing was goed te zien dat de verschillen hier nauwelijks uiteen liepen. Toch wist Van Kasteren hier tijd te pakken op naaste concurrent Martin Macik, die met een kapotte band stond. “Toen heb ik toch even het gas wat dieper ingetrapt”, glimlachte Van Kasteren. “Maar verder was er vandaag niets te winnen. Het was overleven en heel houden. Daarom ben ik best tevreden dat we de zevende plaats in het klassement hebben kunnen behouden en zelfs iets hebben kunnen verbeteren. Dat we 13 minuten achter de top finishen is niet erg, als we maar winnen op de rest.” Vick Versteijnen ging heel bewust van het gas af. Hij startte na de grote problemen van gisteren helemaal achteraan en reed dus vol in het stof. Een gebroken schokbreker kostte wel iets tijd, maar het snelle tweede deel was zijn redding. “Als de auto niet te veel springt, kun je wel doorrijden. De verschillen waren niet groot. Ik ben blij dat we binnen zijn, voor het donker.” Voor Michiel Becx was het snelle tweede deel iets lastiger. De Trakker is te comfortabel geveerd voor die lange rechte stukken en heeft daardoor de neiging te gaan zwabberen. “Het is lastig om nu met de afstelling te gaan spelen. Dat gaat eigenlijk niet. Dus blijven we eraf en ga ik een beetje van het gas. Zo komen we er ook.” Voor morgen – de marathonetappe – staan er weer duinen op het programma. Juist morgen is het zaak voor Becx om bij te blijven, want hij is dan de enige toegestane assistentie voor Team De Rooy. “We nemen niet meer mee dan anders, alleen slaapzakken. En die duinen, tja. We zullen er toch doorheen moeten. Of zoals mijn monteur Bernard der Kinderen zegt: We kunnen niet wachten tot ze zijn weggewaaid.” Ook Vick Versteijnen krijgt extra onderdelen mee. Hij rijdt immers al buiten het klassement en kan daarmee het team extra ondersteuning bieden in de marathonetappe.

Na het goede resultaat van gisteren beginnen Erik van Loon en Sébastien Delaunay als achtste aan de etappe. Die etappe is zeer snel met verschillende ondergronden met veel stenen. Van Loon rijdt twee keer lek en heeft lang in het stof van anderen gereden. In de laatste vijftig kilometer lijken er wat problemen te zijn en besluit Van Loon om te consolideren. Zij worden negentiende. “Hier moeten we niet te lang aan denken,” vertelt Van Loon. “Het was niet onze dag, we reden lek in een rivierbedding en toen zat Nasser al achter ons. Die heb ik voorbij gelaten om daarna alleen maar in het stof te rijden. Daarna rijden we nog een keer lek. Op een gegeven moment leek het alsof de aandrijfas of versnellingsbak raar deed. Aangezien we morgen de marathonetappe beginnen, wilde ik het zoveel mogelijk heel houden. Kortom, we kijken vooruit naar de marathonetappe.” Het eerste deel van de marathonetappe gaat morgen van Haradh naar Shubaytah, door een van de meest verlaten delen van de wereld: “Empty Quarter”, en heeft 534 kilometer proef. Daarin zit zowel offroad als zand als duinen. De eerste auto start om 8:00 (6:00 NL tijd) en wordt rond 14:00 (12:00 NL tijd) aan de finish verwacht.

Opnieuw een sterke dag voor Toyota-coureurs Bernhard ten Brinke en Tom Colsoul tijdens de negende etappe van de Dakar Rally in Saudi-Arabië. De special stage over 410 kilometer van Wadi Al Dawasir naar Haradh brengt een sterke zevende plaats, op 08:30 min. van dagwinnaar Stéphane Peterhansel. In het algemeen klassement stijgt de equipe van Toyota Gazoo Racing één positie: van de achtste naar de zevende plaats. “We hebben vandaag met verstand gereden.” Bernhard en Tom waanden zich tijdens het eerste deel van de klassementsproef in Marokko, waar ze al veel rallykilometers hebben liggen. “Zeker de eerste 154 kilometer was puur genieten. Echt een ongelofelijk mooie en technische proef”, vertelt Bernhard ten Brinke. Steenachtige paden werden afgewisseld met rivierbeddingen. Op een vlak deel van 80 km ging het zeer hard en werd navigator Tom Colsoul flink uitgedaagd om de goede koers te kiezen. Ondertussen meldde de Toyota Hilux met startnummer 307 zich constant rondom plek vijf bij de waypoints. Ook in het tweede deel van de etappe over 234 km, waarbij kleine duinen, zandpistes en off road paden elkaar afwisselden, kozen Bernhard en Tom met opzet voor een beheerste aanpak. “Ons doel is om een goede startpositie voor de volgende dag te bemachtigen, zodat we kansen hebben om in te lopen op de top van het klassement.” Vandaag slaagde die missie dubbel en dwars voor de Nederlands/Belgische Toyota-equipe. Met de zevende plaats is een prettige uitgangspositie voor deel 1 van de marathonetappe bereikt. Tegelijkertijd passeerden Bernhard en Tom de Fransman Mathieu Serradori in het algemeen klassement, zodat de 7e plaats werd teruggepakt. Ook werd 2,5 minuut afgeknabbeld van de achterstand op Toyota-teamgenoot Giniel de Villiers. “Het was een mooie dag vandaag. Het parcours en landschap was prachtig, maar ook de rit verliep soepel. We zijn blij met hoe het de laatste dagen gaat”, aldus een tevreden Bernhard ten Brinke. “We gaan ons nu voorbereiden op de marathonetappe en zijn benieuwd wat dat avontuur ons brengt. We weten in ieder geval dat Tom en ik morgen zelf het onderhoud aan de Toyota Hilux moeten uitvoeren, want hulp van monteurs is verboden tijdens de marathon etappe.” Morgen brengt het eerste deel van de marathon-etappe de karavaan van Haradh naar Shubaytah over 534 km. Tijdens de 12e etappe op donderdag wacht deel twee: van Shubaytah terug naar Haradh over 379 kilometer. In het algemeen klassement blijft Carlos Sainz (Mini) nipt de leider. Op plek 7 volgen Bernhard en Tom op 1.08,59

De negende etappe van de Dakar 2020 was een slopende rit, letterlijk en figuurlijk. In de briefing was al gewaarschuwd voor moeilijk terrein, met gaten, geulen, stenen en ander onheil. Edwin Straver maakte na een moeizaam begin toch best wat tijd goed op zijn concurrenten in het kistklassement. Straver besloot vanmorgen maar eens iets harder te beginnen aan de 410 km special richting Haradh. Eerder had hij al gemerkt dat hij een stabiel tempo kan rijden, en dat iets harder beginnen dus flink tijd kan opleveren. “Maar al snel zakte de moed me in de schoenen”, vertelt Straver bij aankomst in het bivak. “Op een glad bergweggetje met veel stenen – toch al niet mijn terrein – kwamen er jongens voorbij zeilen die vier, vijf minuten achter mij waren gestart. En ik kon ze absoluut niet bijhouden.” In het tweede deel van de proef, na een stuk van 30 km neutralisatie, zat meer zand en was het parcours wat sneller. Daar ging het Straver heel wat beter af. “Daar heb ik lekker gereden en kon ik toch aardig wat tijd goedmaken.” Straver was als derde kistrijder aan de finish, als 38ste algemeen, en in het kistklassement komt plaats 4 nu snel in zicht. Met de marathonetappe voor de deur is dat een prettig idee, al maakt het voor de kistrijders weinig uit of er wel of geen assistentie is. Zij moeten toch altijd alles zelf doen. “Maar het scheelt wel of je bij je gereedschap kunt, of nieuwe banden kunt steken.” Straver vertrekt morgen voor de zekerheid op een nieuwe set banden, ververst vanavond de olie en neemt een gereedschapssetje en een nieuw filter mee. “Het scheelt dat we het roadbook pas bij de start krijgen, dan hoef ik daar geen tijd aan te besteden.”  

Deelnemers trekken op de negende dag van de Dakar Rally naar het ‘Lege Kwartier’, de grootste zandwoestijn ter wereld met een oppervlakte van maar liefst 650.000 vierkante kilometer. Tijdens deze etappe wordt precisie gevraagd van de deelnemers. De route bestaat voornamelijk uit hardere pistes waar het gevaar op de loer ligt als men niet scherp genoeg is. De etappe is zo’n 410 kilometer lang en brengt de deelnemers naar Haradh. De Rallymaniacs doen zoals u van ons gewend bent weer rechtstreeks vanaf locatie verslag van de etappe. Mis niets van de negende etappe in het Rallymaniacs-liveblog