Dakar 2019

Drie dagen waren Maik Willems en Rob van Pelt min of meer van de radar, nadat ze in de vijfde etappe middenin de duinen te kampen kregen met een kapotte versnellingsbak. De rustdag sloegen ze over, in de zin dat er van rust geen sprake was. In plaats daarvan waren ze volle bak aan het klussen om de start van dag 6 te halen. Dat is gelukt. En nog belangrijk: ze haalden ook de finish van die zesde etappe. Het verhaal begint op vrijdagmiddag, om een uur of vier lokale tijd, op een reus van een duin. Maik Willems wil terugschakelen naar de eerste versnelling om het tot boven toe te halen, maar dat lukt niet. “Hingen we daar te bungelen. Ik kreeg ‘m alleen nog in z’n achteruit, dus zijn we achteruit weer het duin af gegaan. Dat was op zich al een aparte ervaring.” Terug beneden begon het grote klussen voor met name Rob van Pelt (foto): wat is er loos en wat moet er gebeuren om het weer werkend te krijgen? “Het Rainbow-team heeft nog geprobeerd om ons te slepen, maar in die duinen was dat niet verantwoord. Rob is een groot deel van de nacht bezig geweest. Hij had nog een matje bij zich van de marathonetappe, ik niet. Maar wat er ’s nachts allemaal nog gebeurt in die duinen is al een avontuur. Lonesome cowboys die maar blijven proberen die duinen op te komen, wat natuurlijk niet lukt. En vanaf een uur of vijf ’s morgens komen de lokalen om te kijken wat er te verdienen of te halen valt. Het is echt wel een ervaring, hoor.” Zo rond tienen op zaterdagochtend is de Toyota wel weer ongeveer in staat tot rijden. Willems en Van Pelt hebben niet meegekregen dat het laatste deel van de etappe is afgelast en de stempelposten zijn niet meer bemand, dus ze rijden door. “Er stond veel wind, overal van die kleine wervelwindjes waardoor je even niks meer ziet”, vertelt Willems. “In zo’n blinde vlek zijn we tegen een grote kei aangereden. Dat ding lag waarschijnlijk al 300 jaar te wachten en zaterdag was zijn dag. De ophanging voor kapot en achter ook veel schade.” Opnieuw moet Van Pelt aan de slag om de auto weer rijdend te krijgen. Ondertussen is er wel contact geweest met de assistentie, die komt helpen. Omdat Willems in de gaten krijgt dat hij eigenlijk voor zes uur ’s avonds in Arequipa moet zijn, en hij begrijpt dat hij dat niet gaat halen, neemt hij contact op met het zenuwcentrum van de Dakar in Parijs. “Daarvan kreeg ik toestemming om de auto te repareren en later in het bivak aan te komen. Om elf uur ’s avonds waren we er. Onze namen stonden op de startlijst, dus om vijf uur zijn we weer aangereden om te starten in de zesde etappe.” Helemaal achteraan begon Willems daaraan, zodat hij in de rotzooi van het complete veld reed. Duinen die toch al ontzettend zwaar waren, werden zodoende nog moeilijker. “Ze waren steil en mul. Heel vervelend wit zand en de zon stond hoog, dus er was geen enkel contrast. Het was reuzemoeilijk, maar ook wonderschoon. Daarna was het meer het gewone zandwerk, maar als er al honderd man overheen is gegaan, is het niet meer zo leuk. Je moet goed het gas erop houden, anders zit je vast. Als extra handicap moest ik schakelen met een waterpomptang. Het pookje was afgebroken.” Desondanks ging het best voorspoedig en leek Willems op weg naar een tijd ergens rond de 25ste, 30ste plaats. “We hebben er heel veel ingehaald en zouden zelfs nog bij daglicht kunnen finishen, maar een paar klojo’s blokkeerden de canyon waar we doorheen moesten. We hebben twee uur staan wachten voordat we erdoor konden, maar we hebben vervolgens nog wel gewoon het waypoint gehaald waar iedereen zo moeilijk over doet. Ik ga ervan uit dat we maandag weer gewoon aan de start staan. Volgens de beschrijving wordt het weer zwaar. Ze waarschuwen dat er mensen in de duinen gaan overnachten. Nou, daar hebben we inmiddels ervaring mee.”

De zesde etappe was een zware… Met een dagzege voor Gerard De Rooy, maar ook twee uitvallers bij de motoren met Marcel Piek en Gerben Lieverdink…

Martien Jimmink zat er na afloop van de zesde etappe van de Dakar Rally compleet doorheen. De 336 km lange proef had een hoge tol geëist van de 58-jarige loonwerker uit Kolhorn. “Ik ben wel vijftig keer gevallen en zeker twintig keer heb ik gedacht: ik ben er klaar mee. Dit was echt niet normaal zo zwaar.” Het besef dat hij het wel degelijk had gehaald tot het bivak van San Juan de Marcona drong maar langzaam tot Jimmink door. “Op een gegeven moment kun je niet meer nadenken. Dat is raar hoor. Ik heb van Kees Koolen geleerd dat je dan echt even moet stoppen en de tijd moet nemen om je rust terug te krijgen, zodat je je kop weer kunt gebruiken. Dat heb ik wel een paar keer nodig gehad.” Over de eerste 75 km van de proef deed Jimmink vier uur. Er was geen doorkomen aan. “Zulk mul zand, zo diep en zo steil omhoog. Dat moet je eens proberen: met zo’n zware motor 500 meter omhoog rijden. Je moet vaart houden, aan het zand kleven, anders sta je na 20 meter weer vast.” Jimmink was zo lang aan het ploeteren dat hij door zijn watervoorraad heen was en vreesde zonder benzine te komen. Bij een pickup die langs de kant stond, kon hij benzine krijgen. “En even verderop stond iemand met een Nederlandse vlag. Ik heb gezegd wie ik ben en toen kreeg ik meteen water. Ze hadden het allemaal gevolgd, vertelde die meneer. Ik was zo blij.” Weer een beetje bij zijn positieven begon Jimmink aan de resterende 260 km. Omdat hij over het eerste stuk al zo lang had gedaan, kwam hij het laatste stuk in het donker te rijden: zijn grote angst. “Ik was om vier uur bij de tweede stempelpost en toen moest ik nog 150 km. Ik had een heel eind samen gereden met een Australiër, ene Richard, maar die raakte ik kwijt. De ellende van in het donker rijden is dat je de stenen niet ziet. Dat is heel eng. Gelukkig reden er nog wat vrachtwagens en van die kleine ssv’tjes. Daar ben ik maar achteraan gereden, want zelf navigeren ging ook niet meer.” Tot Jimminks grote spijt hoorde hij in het bivak dat zijn vriend Marcel Piek hard gevallen was en uit de wedstrijd ligt. “Dat vind ik heel erg, want Marcel is mijn maatje en doordat hij Dakar ging rijden, ben ik ook hier. Maar ik ben nu wel heel blij dat ik het gehaald heb tot hier aan toe.”

De etappezege van Gerard de Rooy en de tweede plaats voor Federico Villagra stonden in schril contrast tot de problemen die Maurik van den Heuvel en Ton van Genugten ondervonden in de loodzware zesde etappe van de Dakar Rally. Het waren opnieuw motorstoringen die de beide Petronas Team De Rooy Iveco-rijders van een goed resultaat afhielden. “Het had een prachtige dag kunnen worden”, wist Ton van Genugten, die als winnaar van etappe 5 de special opende. “In de duinen verloor ik een minuut of zeven doordat de twee Kamazzen die achter me waren gestart mijn spoor maar hoefden te volgen. Ze bleven ook strak achter me hangen, zo van ‘laat hem het maar uitzoeken, wij volgen wel’. Ze hebben jammer genoeg niet lang plezier van me gehad.” De eerste 57 km ging het prima met Van Genugten, maar al 10 km na een neutralisatie van 19 km ging het mis. “Ik reed in een gat en de motor hield ermee op”, moppert Van Genugten. “Doodzonde, want het was echt een proef voor mij.” Die mening was ook Maurik van den Heuvel toegedaan. “Duinen en bokkenpaden: dat is Ton zijn terrein.” Het had voor hemzelf ook goed kunnen gaan, ware het niet dat de motor opnieuw in de noodloop schoot. “Na 4 km begon het al”, vertelde hij na aankomst in het bivak in San Juan de Marcona. “En dan zijn het nog 300 lange kilometers. Op 70 procent van het vermogen rijden kon niet in deze etappe, met zoveel duinen en zulk zwaar zand. Het waren de zwaarste duinen tot nu toe deze Dakar. Ik heb nog nooit zoveel auto’s vast zien staan. En niet een beetje vast, maar echt hopeloos vast.” Door de emergency loop kwam Van den Heuvel voortdurend vermogen tekort. Vooral in de duinen was dat een groot probleem. “Dan wordt het ook gevaarlijk. Ik kwam niet boven, ben bijna omgevallen en heb een paar keer vastgezeten. Gewoonlijk geef je op het topje even een spuit gas bij en schiet je er overheen, maar dat kon niet. Janus van Kasteren heeft me losgetrokken.” Het laatste waypoint, bovenop een berg waar zelfs Gerard de Rooy en Federico Villagra slechts met de grootste moeite bovenkwamen, moest zowel Van den Heuvel als Van Genugten laten lopen. “Dat ging niet”, zegt Van den Heuvel. “Heel frustrerend, maar voor de monteurs is het minstens zo balen als voor ons. Ze proberen er alles aan te doen om het probleem op te lossen, op de rustdag zijn alle stekkertjes en sensoren vervangen en vernieuwd, maar ze kunnen het niet vinden. We zullen het ermee moeten doen en hopen dat het meevalt.” Omdat veel trucks het waypoint op de berg hebben gemist, maar nog niet alle straftijden zijn verrekend – op het missen van dat waypoint staat een penalty van een uur – is nog niet helemaal duidelijk waar Van den Heuvel en Van Genugten staan in de daguitslag. Wat het klassement betreft: Eduard Nikolaev behoudt de leiding, op 10 minuten voor zijn teamgenoot Dmitry Sotnikov. Achter de beide Kamaz-rijders komt Gerard de Rooy met een achterstand van 1 uur en 50 minuten. Federico Villagra nam de vierde plaats over van Ton van Genugten op 4.06.48. Van Genugten staat vijfde op 23 minuten van zijn Argentijnse teamgenoot.

Tot 60 km in de proef van de zesde etappe ging Herwin Hopmans als een speer. De duinen waren hoog en zwaar, maar Hopmans kwam er goed doorheen. Totdat hij een verkeerde afslag nam en in een duinpannetje terecht kwam. “Het was maar een meter of drie, maar wel zo steil, dat ik er niet uit kwam.” Te voet klom Hopmans naar de rand, waar hij met een sigaretje en wat te drinken zat te wachten tot er iemand kwam om hem te helpen. “Maar er kwam niemand. Pas na lang wachten, zag ik iemand rijden: Mirjam Pol. Het bleek dat ik kort voor dat duinpannetje naar links had gemoeten. Samen met Mirjam heb ik de motor uit dat gat gekregen. Dat had ik alleen nooit gekund. Ze wilde niet eens dat ik daarna bij haar bleef voor het geval er iets zou gebeuren. ‘Rij je eigen tempo maar, het komt wel goed’, zei ze.” De resterende 285 km van de proef naar San Juan de Marcona kende Hopmans weinig problemen. “Ik dacht dat ik twee waypoints had gemist. Ik was zo druk met beulen tegen een berg op, dat ik er niet op had gelet. Maar aan de finish bleek dat ik alles gewoon had.”  

Met de wetenschap dat de aanvankelijk als eerste geklasseerde Siarhei Viazovich een waypoint heeft gemist waar een uur straftijd op staat, waagde Gerard de Rooy het wel om zichzelf uit te roepen tot winnaar van de zesde etappe van de Dakar Rally. Teamgenoot Federico Villagra kwam op een halve minuut achter De Rooy aan de streep van de 310 kilometer lange special. De Petronas Team De Rooy Iveco-rijders Ton van Genugten en Maurik van den Heuvel vergaat het minder goed. Zij rijden op een achterstand van ongeveer anderhalf uur en zijn ten tijde van schrijven nog niet gefinisht. De zesde etappe was bijzonder zwaar, vertelde De Rooy aan de finish. “Ontzettend zwaar zand. We hebben dingen gedaan die eigenlijk niet konden en waarvan ik nog niet snap hoe het wél is gelukt. De neus van de Iveco Powerstar is hier en daar flink beschadigd. In de duinen van de eerste 50 km had ik een probleem met het bandenaflaatsysteem. Het waren heel hoge duinen en we kwamen lang niet overal meteen boven. Ik heb nog geprobeerd de Toyota van Erik van Loon uit een duinpan te trekken, maar met mijn bandenspanning kon ik niet ver genoeg gaan zonder het risico te lopen zelf muurvast te zitten.” Op de 19 km neutralisatie in de etappe kon monteur Darek Rodewald het bandensysteem resetten, zodat het voor het tweede deel van 232 km wel werkte. Kort na de neutralisatie passeerde De Rooy teamgenoot Ton van Genugten, die als eerste was gestart. “Problemen met de turbo”, aldus De Rooy. Dat verklaart waarom Van Genugten in het tweede deel veel tijd verloor. “Zo veel zand en zo zwaar”, zei De Rooy. “We konden niet harder dan met 60 km/u een klim van 3 km tegen een berg op maken. Met minder vermogen of turbo-problemen is het niet te doen.” Het venijn van de etappe zat in de staart. Daar pakte De Rooy de winst op de Kamazzen van Dmitry Sotnikov en Eduard Nikolaev, die samen ongeveer tien minuten vóór De Rooy reden. “Er lag daar een moeilijk waypoint op een berg. Iedereen reed te laat die berg op, waardoor je een kilometer terug moest om aan de andere kant van de vallei alsnog omhoog te gaan. Viazovich is daar doorgereden en heeft dus dat waypoint gemist, waar een uur op stond. Het was een onmogelijke plek om naar boven te rijden, zelfs voor de trucks.”  Foto: Willy Weyens

De dag na de rustdag is de langste etappe van de Dakar Rally 2019. Niet vanwege de lengte van de proef, maar wel vanwege de forse verbinding die de deelnemers af moeten leggen. Het is voor de uitgevallen auto’s, SxS-wagens en trucks bovendien het moment om weer in te stromen voor een nieuwe kans. De route brengt de deelnemers terug naar San Juan de Marcona. Rallymaniacs houdt u in het liveblog uiteraard op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op de proef, maar ook in het bivak.

Neus kapot, helm kapot, bril kapot, schade aan de motor: Paul Spierings kwam gehavend aan de finish van de zesde etappe van de Dakar Rally 2019. Op kilometer 34 van de 336 km lange special klapte hij met zijn gezicht op de navigatietoren van zijn motor. “Gelukkig zijn mijn tanden nog heel.” De etappe van Arequipa naar San Juan de Marcona was een heftige. Niet alleen voor Paul Spierings. In elk geval twee van de elf resterende Nederlandse motorrijders moesten de strijd staken en zij waren zeker niet de enigen. Vier duinenpartijen stonden de deelnemers te wachten, en dat waren bepaald niet de minste. Zowel aan het begin als aan het eind zaten duinen die zo hoog en steil waren, dat er veel voor nodig was om boven te komen. In de eerste zone ging Spierings op zijn gezicht. “De motor kwam met de kont omhoog en terwijl ik dat probeerde op te vangen, kwam de voorkant los”, vertelde hij na aankomst in het bivak in San Juan de Marcona. “Ik klapte vol met mijn gezicht op de navigatietoren. Alles kapot. Ik heb daar een kwartiertje gezeten om bij te komen en de boel enigszins te repareren. Met maar één, half-kapotte kilometerteller was het lastig navigeren.” Aan het eind van de etappe zat nog een gebied met enorme duinen. Met eentje had Spierings veel moeite. “Ik schoof elke keer naar beneden. Nog eens proberen: weer niet. Het ging gewoon niet. Maar toen zag ik auto’s, die me hadden ingehaald, ergens anders naar beneden komen. Als zij naar beneden kunnen, kan ik ook naar boven, dacht ik. Dus ik ben daar naar boven gereden en daar sprong het waypoint erin op de gps.” Als de donder reed Spierings weer naar beneden om naar het volgende punt te racen, een bruggetje 13 kilometer verderop. Maar daar aangekomen bleek dat hij toch een waypoint had gemist. “Dat had ik kunnen weten”, verweet hij zichzelf. “Ze moeten op volgorde en ik was tegen de richting in gereden. Dus moest ik 13 kilometer terug, het waypoint valideren en weer 13 kilometer terug naar het bruggetje.” De zesde etappe had Spierings veel geleerd, vond hij. “Door schade en schande word je wijs, zeggen ze toch? Met de motor komt het wel goed; daar zorgen de monteurs van het HT Rally Raid-team wel voor. Ik moet nu even voor mezelf zorgen en met mijn gezicht en mijn knie naar de dokter. Dan komt dat ook wel goed.”

Blazend en puffend kwam Edwin Straver in het bivak in San Juan de Marcona aan, na 336 pittige kilometers. “Niet dat ik nou zo’n goeie rijder ben, maar de mindere rijders gaan echt sneuvelen op deze etappe”, vreesde Straver voor zijn collega’s. Met de 35ste tijd was Straver de tweede Nederlandse motorrijder aan de finish, achter collega-kistrijder Mark Tielemans. “Het was serieus heftig”, vertelde Straver. “De eerste 60 km waren het heel zware, hoge duinen. Het was worstelen, dus voor mensen die toch al moeite hebben met duinen, wordt het bar moeilijk.” Het was sowieso een extreem lange dag met meer dan 800 km in totaal. De motorrijders legden daarvan zaterdagavond al een deel verbinding af en brachten de nacht door in een soort extra marathonbivak. “Een voetbalstadionnetje met een tentzeil er overheen. Was best te doen.” In alle vroegte reden zij het laatste stuk liaison naar de start van de proef, die meteen de duinen in ging. Voor de motorrijders was er bovendien een extra lus door de duinen, die er voor de auto’s en trucks niet was. Straver kwam daar goed doorheen. “Ik ben eigenlijk door de hele etappe wel goed heen gekomen”, analyseerde hij. In het kistklassement kroop Straver naar de derde plaats. Daar wilde hij het voorlopig nog niet over hebben. “Pas op de voorlaatste of laatste dag ga ik daar naar kijken. Eigenlijk wil ik het voor die tijd nog niet weten, want zelfs op de laatste dag kan er nog van alles gebeuren.”

Na twee dagen van hard werken door de monteurs van Becx Competition, vertrekken Michiel Becx en Edwin Kuijpers vol goede moed uit het bivak. De verbinding naar de start van de proef is lang, dus de deelnemers zijn al vroeg onderweg. Helaas ontstaan er na veertig kilometer grote problemen met de uitlaat van de MitJet Off-Road en is het onmogelijk om door te rijden. Dakar 2019 is voorbij voor Becx en het team. Vooraf had Becx wel verwacht dat zij technische problemen zouden krijgen. De MitJet is van oorsprong een Baja-auto die gebouwd worden voor rally’s van zo’n 500 kilometer. Het team is al enkele jaren bezig om die auto om te bouwen naar een Dakar-waardige buggy. “Dat gingen we dit jaar testen. Dus je weet dat er dingen kapot kunnen gaan. Gelukkig had de organisatie dit jaar de mogelijkheid om te herstarten in de tweede week wanneer je uitviel in de eerste. Op etappe vier ging het mis bij ons en moesten we opgeven, maar dat was ook het begin van twee dagen werk om de MitJet weer op te bouwen.” Dat lukt, maar onderweg naar de start gaat het toch mis. “We moesten het een en ander doen aan de uitlaat en hadden specifieke onderdelen nodig. Die had niemand in het bivak, dus zijn we op zoek gegaan naar een lokale smid. Die heeft zijn best gedaan om alles weer op orde te krijgen, maar helaas was zijn werk niet genoeg om een nieuw gat in de uitlaat tegen te gaan. De schade die nu kan ontstaan is zo groot dat het absoluut geen zin heeft om door te rijden. We hebben de MitJet op de aanhanger gezet bij het team van De Groot en gaan richting San Juan de Marcona.” Becx is echter niet helemaal ontevreden. “Als ik zie hoeveel werk er verzet is door mijn team, geweldig! Wat een teamspirit, daar heb ik echt heel erg van genoten. We zijn nog meer een soort familie geworden hier in Peru. Dus ik hoop dat we nog veel avonturen mogen meemaken. We komen hoe dan ook nog een keer terug in Dakar, want nu voelt het als unfinished business.”   

De rustdag is voor de monteurs natuurlijk bepaald geen rustdag…   

Zonder een meter te rijden heeft Petronas Team De Rooy Iveco op de rustdag van de Dakar Rally de eerste etappeoverwinning van dit jaar behaald – op naam van Ton van Genugten – en een klassering in de top 3 van het algemeen klassement – voor Gerard de Rooy.  De Rus Andrey Karginov (Kamaz) werd door de organisatie gediskwalificeerd wegens het aanrijden van een toeschouwer. Daardoor steeg Gerard de Rooy van de vierde plaats in het klassement naar plaats 3. ’s Avonds werd vervolgens bekend dat Ton van Genugten de tijd terugkrijgt die hij in de vijfde etappe bij Mammoet-rijder Janus van Kasteren stond. Met een verschil van slechts 49 seconden werd Van Genugten daardoor tot etappewinnaar van de vijfde rit uitgeroepen. Aanvankelijk was Van Genugten vijfde geworden, op 14.03 van Eduard Nikolaev (Kamaz). Door de diskwalificatie van Karginov schoof het hele klassement van de trucks op. Nikolaev heeft nog steeds de leiding, 11.54 voor zijn teamgenoot Dmitry Sotnikov. Iveco-kopman Gerard de Rooy komt nu op de derde plaats, op een achterstand van 1.58.49 van Nikolaev. Ton van Genugten zit daar kort achter: zijn achterstand op de klassementsleider is 2.00.31.  De Kamaz van Airat Mardeev staat met een gele sticker in het bivak, wat er op wijst dat hij ook uit de wedstrijd ligt. Naar verluidt heeft hij het motorblok kapot. De Argentijn van Team De Rooy, Federico Villagra, schuift in dat geval door naar de achtste plaats, op 4.15.04. Maurik van den Heuvel zou zodoende op de negende plaats komen, op 4.20.34.  De Dakar 2019 wordt zondag hervat met de langste etappe van deze editie: meer dan 800 km waarvan een special stage van 336 km, die de karavaan terug naar San Juan de Marcona brengt. Er worden 105 motoren, 18 quads, 88 auto’s, 29 ssv’s en 26 trucks aan de start verwacht. Als etappewinnaar is Ton van Genugten de eerste truck die aan de special begint.

Een paar blaren op de handen en een houten kont van de lange verbindingen: dat is de enige schade die Gerben Lieverdink heeft opgelopen in de eerste week van de Dakar Rally. “Ik had verwacht dat ik geradbraakt zou zijn, maar ik voel me nog verrassend goed”, vertelde de Achterhoeker op de rustdag in Arequipa, waar hij zijn spullen gereed maakte om zaterdagavond te vertrekken naar de start van etappe 6. De rustdag halen was het eerste doel dat Lieverdink voor zichzelf had gesteld. In Arequipa om zich heen kijkend besefte hij dat het geen cadeautje was geweest. “Ik zag net de bezemwagen voorbij rijden, helemaal volgeladen met motorfietsen die al zijn uitgevallen. Ik heb er zelf ook een heleboel zien staan op de proef: compleet kapot, met het blok opgeblazen. Niet normaal. Ik ben zo blij met mijn KTM. Hij rijdt fijn, maar hij is ook gewoon oersterk. Ik weet niet of ik met een andere motor de duinen op was gekomen in de laatste etappe.” Die vijfde etappe, de rit van vrijdag, was een soort bijltjesdag, meende Lieverdink. “Het was echt heel zwaar. Ik was dolgelukkig dat ik voor het donker de duinen uit was. Ik moest zo zoeken elke keer naar een spoortje dat nog goed was, anders kwam ik niet boven. Ze waren zó hoog, dat ik me een paar keer afgevraagd hoe ik daar in vredesnaam overheen moest. Ik heb één keer achter me naar beneden toen ik boven was; dat had ik beter niet kunnen doen. En de volgende was nóg hoger. Soms moest ik wel drie, vier keer opnieuw aanzetten. Ik ben denk ik honderd keer gevallen. Toen ik bij de finish was, moest ik even gaan zitten om uit te rusten en wat te eten en te drinken. Maar toen ging het wel weer. Ik heb een jas en een broek bij iemand gescoord en ben begonnen aan de rit van vier uur naar het bivak. Zo opgelucht dat ik hier ben.” Met een grote glimlach keek Lieverdink naar zijn motor, die er weer spic en span bij stond voor de tweede week. Hij prees de monteurs en teamleiding van het BAS Dakar Team. “Het lijkt wel een fabrieksteam: over alles wordt nagedacht. Het staat allemaal weer piekfijn klaar voor de tweede week.”  

Het is moeilijk, zwaar, lang en hard. Kortom, een Dakar zoals Dakar hoort te zijn. Erik van Loon geniet daar dan ook volop van. Hij is fit en sterk en wil in de tweede week vooruit kijken en proberen om te klimmen in het klassement. Na vier goede dagen en een baaldag is Van Loon tevreden over zijn rally tot nu toe. “Ik had vooraf niet gedacht dat ik weer zoveel plezier zou hebben tijdens Dakar,” vertelt Van Loon. “De vorige keer dat ik erbij was toen was het nat, koud en reden we veel te weinig kilometers. Dit jaar is het moeilijk en zwaar. De dagen zijn lang, de nachten kort en de rally is erg hard. Een klein foutje wordt direct afgestraft. Helaas hadden wij dat op de derde dag en daardoor is ons doel lastig te bereiken. Maar we geven niet op en we willen in de tweede week goede tijden neerzetten en kijken waar we dan donderdag staan in het klassement.” In de auto gaat het ook goed. “Harmen doet het goed, we maken weinig fouten en we vertrouwen elkaar. Daar ben ik blij mee, want het is altijd afwachten hoe zo’n wisseling uitpakt. Met Wouter Rosegaar heb ik prachtige dingen meegemaakt, dat wil ik met Harmen ook doen. Verder voel ik me goed! Ik ben nog nooit zo sterk geweest, zowel fysiek als mentaal.”

William de Groot, Ben van de Laar en Bert van Valkenburg zijn er morgen weer bij in de Dakar Rally. Met een oranje nummer, in wat al de ‘spek-en-bonen-cup’ wordt genoemd, gaat De Groot Dakar van start in de zesde etappe. “We willen die ervaring en een paar dagen in de duinen rijden toch niet missen”, vertelde William de Groot. Op de rustdag in Arequipa werden de truck en de bemanning weer goedgekeurd voor de herstart, en voorzien van een oranje sticker. Het had wat voeten in de aarde om de DAF weer gereed te krijgen, maar met maximale inzet van de monteurs en hulp van de relaties van De Groot in Peru kwam het toch goed. “Ze zijn uitermate innovatief geweest.” Lees ook: Herstarten heeft een prijs, merkte De Groot Dakar “Het gaat nergens meer om, maar we willen toch graag weer aansluiten”, zei William de Groot. “Op dag 1 uitvallen geeft geen voldoening. We gaan gewoon lekker met zijn drieën rijden. Ik hoop dat we er nog vijf dagen aan vast kunnen knopen, want op die eerste dag ging het rijden en het navigeren hartstikke goed.” Ook Gert Huzink (Riwald) en zijn snelle assistent Ed Wigman staat zondag weer aan de start, liet het team op Facebook weten. 

Marcel Snijders begint de tweede week van de Dakar Rally met kapotte kruisbanden. In een rivierbedding kwam hij ten val, waarbij hij de motor tegen zijn knie aan kreeg. Met tape en pijnstillers kwam hij de marathonetappe door. Op de rustdag haalde hij voorzichtig de tape eraf, maar dat had hij beter niet kunnen doen. “Het is helemaal dik en blauw nu.” Later op de dag brengt Snijders in het bivak van Arequipa een bezoekje aan de teamarts van Team De Rooy, die de knie zal bekijken en opnieuw intapen. “Ik mag er mee rijden; die keuze is aan mij. Ik wil het ook zeker proberen, maar gaat het niet dan gaat het niet. Dag 7 wordt een heel zware dag, waar ik best tegenop zie, maar als ik daar doorheen kom, moet het goedkomen.” Het ging mis toen Snijders in een rivierbedding vol stenen aan het zoeken was naar de juiste route. “Ik reed helemaal niet hard”, vertelt hij. “Misschien 30, 35 km/u. Ik zag een Kamaz rijden en wilde er achteraan. Terwijl ik naar die truck keek om te zien waar hij heen ging, lag ik ineens op de stenen. De motor viel tegen mijn knie aan, mijn onderbeen draaide 90 graden en ik hoorde het knakken.” Een andere motorrijder hielp Snijders om zijn motor weer overeind te zetten. Heel rustig reed hij de etappe uit. In het bivak werd zijn knie ingetapet door de medische dienst en kreeg hij pijnstillers. “Maar vanochtend voelde ik het bloed er doorheen sijpelen, dus haalde ik de tape eraf en nu is het helemaal dik en blauw. Ik hoop dat ik straks mijn brace er nog omheen krijg. Dan kan ik wel rijden.” De motorrijders vertrekken zaterdagavond om 17.00 uur lokale tijd alweer uit het bivak van Arequipa naar de start van etappe 6.

Twee lekke banden, een gebutste bumper en één oei-momentje. Dat is de balans die het Rainbow Truckteam opmaakt op de rustdag van de Dakar Rally, na vijf dagen zwoegen. “Het mag de naam ‘Dakar’ zeker hebben”, vond navigator Jasper Riezebos. “Ze proberen ons echt wel naar de kloten te krijgen en hebben geen medelijden.” De Dakar is dit jaar weliswaar ‘maar’ tien dagen, het zijn wel pittige dagen. “Lang, met zware proeven”, constateerde Riezebos op de rustdag in Arequipa. “Als ik in het roadbook een afstand van 340 km zie, denk ik eerst dat het wel meevalt, maar dan blijkt het 300 km hoenkeboenke aan 30 km/u te zijn. Op die lange feshfesh-paden kun je wel eens 10 km lang doorrijden, maar dan komt er weer 15 km duinen waar je drie kwartier aan het knuppelen bent. En dan zijn het echt dikke duinen, hoor. Van die grote jongens waar we zelfs met onze truck niet in één keer boven komen.” Zonder de ‘nieuwe’ MAN had het er wellicht heel anders voor gestaan op de rustdag, dacht ook Gerrit Zuurmond. “We hebben zoveel voordeel van deze auto in de duinen”, sprak hij. “Die zijn hoog en steil, maar de tractie is geweldig. We komen veel beter boven. Alles gaat gewoon net iets sneller, soepeler en vlotter. Het is veel fijner rijden, met veel minder stress. Ik hoef ook geen grote risico’s te nemen om er doorheen te komen. Finishen is het belangrijkste, dus harder rijden dan dit hoeft niet.” Zuurmond houdt de wagen perfect in de hand, zag Riezebos tevreden. “In zo’n etappe als de laatste bijvoorbeeld (dag 5) moeten we op kompaskoers door de duinen rijden. Om die koers een beetje aan te houden, moet je heel strak sturen. Ik hoef maar aan te geven aan Gerrit welke richting hij op moet en hij wijkt er nauwelijks van af. Dat is echt heel knap, maar met deze truck kan het ook. Het ding pakt netjes op, vangt de klappen goed op en stuurt perfect. Na vijf dagen boenderen staat ie er nog keurig bij. Twee lekke banden, een gebutste bumper en één oei-momentje op een afstap van een meter of twee: meer hebben we nog niet gehad. Afkloppen maar, want er komen nog vijf dagen, maar het gaat goed zoals het gaat.” Ook in de vijfde etappe kende Rainbow geen problemen. In de duinen probeerden ze nog op de Bastion Toyota van Maik Willems en Rob van Pelt te slepen, omdat die met een kapotte versnellingsbak stond. “Alleen de achteruit deed het nog af en toe”, vertelt Riezebos. “Die ouwe Van Pelt heeft het nog geprobeerd ook: achteruit door de duinen. Wij konden ze helaas niet helpen. Het was een te groot risico om ze op die manier door de duinen te slepen. Dan zouden we zelf in de problemen komen. Gelukkig is de laatste 140 km van de proef afgelast vanwege dichte mist, want dat was alleen maar stenen en rommel. Zo proberen ze ons klein te krijgen.”

De Rus Andrey Karginov is gediskwalificeerd wegens het aanrijden van een toeschouwer en niet stoppen na het incident. Dat heeft de wedstrijdleiding van de Dakar bekend gemaakt. De Kamaz-rijder stond derde in het klassement. Door de diskwalificatie schuift Gerard de Rooy door naar de derde plaats.  Het incident vond plaats op kilometer 279 in de wedstrijdproef van de vijfde etappe. Het slachtoffer is een man van 60 uit Zuid-Afrika, die niet op tijd weg kon komen. De Kamaz met nummer 518 reed over de benen van de man, maar reed gewoon door. De medische dienst van de Dakar Rally heeft zich over de man ontfermd en hem per helikopter naar het ziekenhuis in Arequipa vervoerd. De organisatie roept toeschouwers op om de aangewezen publieksplaatsen te respecteren, voor hun eigen veiligheid. Kijk voor de beelden van het incident op onze Facebookpagina

In de Dakar Rally krijg je niets cadeau en zeker niet in de etappe voor de rustdag. De vijfde etappe, die ook nog eens de tweede helft van de marathon vormde, was een heel zware. Herwin Hopmans was dan ook blij dat hij het bivak in Arequipa had gehaald. “Zoveel gezien en meegemaakt onderweg: uren lopen zoeken, helemaal de kluts kwijt, bijna zonder benzine. Het scheelde niet veel.” De etappe voor de rustdag is traditioneel een van de zwaarste dagen van de Dakar Rally. Herwin Hopmans liep tegen allerlei problemen aan, maar vond het toch wel een goede dag. “Het grootste deel van de dag wel”, vertelde hij. “Alleen op het laatst was het een bende.” Vanaf kilometer 310 (van de 345) moesten de motorrijders twee lussen door de duinen maken. Dat was twee keer dezelfde lus, zodat eigenlijk niemand nog wist waar hij nou eigenlijk zat. Extra verwarrend was dat de auto’s en trucks die lus maar één keer hoefden te rijden. Hopmans ging samen met Martien Jimmink op pad, maar beiden begrepen niet goed wat nou de bedoeling was. “Ik kwam voor de tweede keer op een pad en dacht dat ik fout zat, omdat ik er al een keer was geweest. Ik ben uren aan het zoeken geweest en was helemaal de kluts kwijt. Waypoint 91 heb ik nog gehaald, maar daarna ging het mis. Ik denk dat ik er een stuk of vier, vijf heb gemist.” Door het dwalen en rondjes rijden kwam Hopmans bovendien in brandstofnood: het lampje van de benzine ging branden, ten teken dat het bijna op was. “Ik wist niet hoeveel ik nog moest, dus dat was wel even paniek. Bij mensen die langs de route stonden, heb ik benzine gekregen uit het aggregaat. Zij zeiden dat ik nog 20 kilometer moest, maar na 5 kilometer was ik ineens bij de finish.” Vanaf de finish was het nog 269 km naar het bivak in Arequipa; een rit van bijna vier uur. Weer ging het lampje branden. “Martien Jimmink en ik zijn bij elkaar gebleven, want ook bij hem ging het lampje branden. We zagen in het roadbook dat er na 50 km een tankstation moest zijn. Dat zouden we niet halen, maar als een van de twee zonder brandstof zou vallen, kon de ander tenminste nog helpen.” Tot opluchting van de twee motorrijders bleek er al eerder een tankstation te zijn. Daar gooiden ze de motoren helemaal vol. “Ik heb zoveel gezien in de etappe: jongens die gecrasht waren – en echt hard. Iedereen die aan het zoeken was. Er is veel gebeurd hoor. Het is niet voor niks dat ik zo blij ben dat ik er ben.” Nu hij de rustdag heeft gehaald, kijkt Hopmans terug op een toch best aardige eerste week. “Ik ben nog fit. Ik heb er niet veel van te lijden gehad. Maar we juichen nog niet, want er komen nog vijf zware dagen aan. De donderdag komt dichterbij; we gaan dag voor dag verder.”

Wanneer we Mirjam spreken, heeft zij de titel voor vandaag al gereed; “Dit kan echt niet, dit kan gewoon niet! Ongelofelijk, wat een etappe! Het grenst aan het onmogelijke wat ik vandaag heb gezien en gedaan!” Vanaf het moment dat de route bekend werd, heeft Mirjam altijd etappe 3 en etappe 5 onderstreept. Waarom? Omdat zij voelde dat in deze etappes de problemen zouden kunnen liggen. Nou, etappe 3 was duidelijk één grote en onmogelijke uitdaging en etappe 5 is voor haar nog steeds één groot mysterie! Ik hoor het ze nog zeggen… “Het ging goed tot en met de tankstop bij CP2, toen had ik een klein valpartijtje. Ik ging over de kop met een gangetje van 5 km/per uur en raakte mijn bovenbeen. Vervelend, maar alles is oké! We werden geattendeerd door de organisatie op een specifiek gedeelte van de special met de grote duinen vandaag.” Mirjam: “Ik hoor het ze nog zeggen, let heel goed op; er komen twee rondes door deze duinen. Maak niet een domme navigatiefout.” Immens, heel hoog, heel groot; de duinen in Peru De duinen zijn zo afwisselend, zo van dag tot dag verschillend, enkel respect is op zijn plaats. Twee rondes door dezelfde duinen, dat is een instinker. Wie weet nu welk spoor van welke deelnemer is en welk rondje hij aan het rijden is. Een mooi tactisch spel, dat mooi is op het moment dat jij het in de gaten hebt! Mirjam over haar ervaring: “Ik heb als een uil getracht het geheel zo goed mogelijk te blijven overzien. Ik ben er goed door heen gekomen. Veel mannelijke collega’s waren onder de indruk van het feit dat ik van A – Z alles echt zelf heb gereden, geen omweg, niets uit de weg gegaan. Echt, ik heb alles van het begin tot het eind ervaren, gevoeld, gevreesd, meegemaakt maar…nooit uit de weg gegaan.” En dan ineens…is Mirjam ook deze etappe 5 weer de baas, topprestatie! Finish 5de etappe als 61ste motorrijder – Algemeen Klassement 67ste.

De rustdag van de Dakar Rally was wel erg welkom bij Martien Jimmink, na drie opeenvolgende zware etappes. Ook de vijfde dag, het tweede deel van de marathon, was heftig. Bij aankomst in het bivak in Arequipa, ’s avonds heel laat, zat de 58-jarige Dakar-debutant er goed doorheen. “Maar ik ben niet zielig hoor. Het is een voorrecht om hier te zijn.” Een grote ontvelde plek op zijn rug, een paar flinke blauwe plekken hier en daar, een koortsaanval die Jimmink bijna belette te starten: het ging niet allemaal vanzelf in de eerste helft van de Dakar. Maar hij is er nog en dat is wat telt. “Ik heb een stuk of vijf, zes waypoints gemist denk ik, en misschien gooien ze me er wel uit. Ik weet het niet”, vertelde Jimmink over dag 5. Vooralsnog lijkt er echter niets aan de hand. Het slot van de vijfde etappe zorgde voor grote verwarring bij de loonwerker uit Kolhorn. De motorrijders moesten twee keer een lus door een pittig duinengebied rijden, maar die boodschap was niet goed tot hem doorgedrongen. “Ze vertellen ons niks. Ja, de Fransen krijgen de informatie, maar Engelsen en Nederlanders begrijpen dat niet. De eerste keer kwam ik wel goed door die bult zand. Soms kwam ik net niet boven en moest ik het nog een keer proberen. En toen stuurden ze me een kant op waarvan ik dacht ‘hier ben ik al eens geweest, dit kan niet kloppen’. Ik ben meer dan een uur aan het zoeken geweest, want de ene keer moest je net links langs een waypoint en de volgende keer net rechts. Maak het dan voor elkaar! Doe niet zo ingewikkeld! Dat doen ze expres, voor sukkels zoals ik. Ik denk dat ik vijf, zes waypoints heb doorgedrukt, omdat ik dacht dat het niet klopte. Misschien lig ik er wel uit nu, ik weet het niet.” Bijna acht uur deed Jimmink zodoende over de 345 km van de special. En daarna moest hij nog bijna 300 km over de weg naar Arequipa, zodat hij pas ’s avonds laat in het bivak arriveerde. Samen met zijn vrouw, die Jimmink de hele rally vergezelt, zocht hij vervolgens een hotel op om even goed bij te komen en uit te rusten. De rustdag benut hij om zijn spullen weer in orde te maken voor het tweede deel van de Dakar. “Die stinkende, bezwete bodyprotector wassen bijvoorbeeld. Ik blijf niet de hele dag op bed liggen in het hotel hoor. Rond de middag ben ik wel weer op het bivak en dan gaat de focus op de tweede week.” Zaterdagavond moeten de motorrijders alweer vertrekken, om op tijd te zijn voor de start van de zesde etappe, zondag. “Ik ben helemaal niet blij dat we dan weer ’s avonds in het donker moeten rijden”, zei Jimmink. “Op weg hier naartoe stak er ook ineens een vrouwtje over, twintig meter voor me. Je ziet helemaal niks en ze doen maar wat. Het is levensgevaarlijk hier.”  

De vijfde etappe van de Dakar Rally was geen verkeerde dag voor de vier trucks van Petronas Team De Rooy Iveco. Alle vier verloren ze weliswaar een beetje tijd door kleinigheden, maar niet de uren die de voorgaande dagen verloren gingen. Over de uitslag bestaat nog wel wat onduidelijkheid, omdat het tweede deel van de special werd afgelast. Vooralsnog lijkt de uitslag van de negen trucks die de oorspronkelijke finish haalden te blijven staan. Voor Ton van Genugten is dat gunstig, voor Gerard de Rooy en Maurik van den Heuvel wat minder. Federico Villagra was de eerste die het laatste stukje niet reed. Voor hem geldt waarschijnlijk de tijd op de laatste controlepost plus de langzaamste tijd die werd gereden in de sectie naar de finish. “Het was een pittige special”, vond Gerard de Rooy. “Er is ook van alles gebeurd. De Tsjech Macik sprong in een gat van vier meter en brak de vooras. Die is dus weg van de vierde plaats in het klassement. Wij zijn ook in dat gat gesprongen, maar minder hard. Daar hebben we geluk mee gehad.” In de duinen botste De Rooy op de Toyota van Ronan Chabot, die vlak achter een duin stond zonder zijn alarmeringssysteem aan. “Ik kon hem net niet meer ontwijken in het mulle zand, maar zat daardoor zelf ook vast. Maurik heeft me losgetrokken. Dat heeft zo’n vijf minuutjes gekost.” In het laatste deel, dat gecanceld werd wegens dichte mist in combinatie met het stof van het feshfesh, zag De Rooy geen hand voor ogen. “Ik zat achter een Mini en een fabrieks-Toyota die ook niet harder dan 70, 80 durfden. Het zat potdicht. Ik snap wel dat ze het hebben afgelast. Ik had alleen wel graag gehad dat ze voor ons ook CP3 als finish hadden geteld, want in het laatste deel heb ik nog een kapotte band gehad. We hebben een gps aan boord waarop ze ons berichten kunnen sturen, maar dat hebben ze niet gedaan.” Bij de finish zag De Rooy teamgenoot Villagra staan, die achter hem zat. De Argentijn was de eerste van de trucks die niet meer begon aan het slotakkoord. Ton van Genugten reed dat stukje wel. “Als het niet hadden afgelast, hadden ze twee rustdagen nodig gehad voor iedereen binnen was”, dacht hij. “Het leek wel of we in wolken reden. Ik ben een paar keer gestopt, omdat ik niks zag.” Van Genugten stopte in het begin van de proef een klein kwartiertje bij Janus van Kasteren van Mammoet Rallysport, die met zijn truck in een greppel zat. “Ik stond bij Janus in het krijt: vorig jaar heeft hij mij overeind gezet. Maar ik kon hem niet helpen. We hebben twee keer aan de voorkant geprobeerd en twee keer aan de achterkant, maar we kregen hem niet uit die greppel. Er stond inmiddels een hele rij auto’s te wachten, dus we moesten door.” Voor Maurik van den Heuvel is het vraagstuk van de afgelaste kilometers helemaal zuur. Als de tijd van de laatste controlepost had geteld, zou hij vierde zijn in plaats van zevende. “Ik ben als elfde gestart, lag daarna vierde, viel een stukje terug omdat ik Gerard heb losgetrokken en daarna lag ik weer vierde. En dat terwijl ik maar op 75 procent kon rijden omdat ander de motor in noodloop schoot. Misschien heeft dat me vandaag wel gered, dat ik niet vol gas kon gaan, maar het is wel frustrerend. In het laatste stukje moest ik in het feshfesh gas geven om niet vast te komen zitten, en toen schoot ie toch weer in emergency mode.” Met de vijfde plaats in de etappe staat Van Genugten voorlopig vijfde in het klassement. Door het wegvallen van Macik, die uiteindelijk wel weer kon rijden, schuift Gerard de Rooy door naar de vierde plaats, maar zijn achterstand op de drie Kamazzen vooraan is bijna twee uur. “Maar als ik zie wat wij allemaal al hebben gehad en wat anderen al hebben meegemaakt, is er nog niets verloren”, zegt De Rooy. “Villagra verloor op dag 4 drie uur door een kapotte uitlaat: dat kan altijd gebeuren. Mardeev is vandaag ook een uur verloren: die stond met de klep omhoog. Ze kunnen dus ook kapot. Maar op papier staat Kamaz er wel heel goed voor, met drie man vooraan met kleine onderlinge verschillen.” Maurik van den Heuvel staat onder voorbehoud achtste in het klassement. Vanwege het gedoe met uitslagen is de klassering van Federico Villagra nog niet bekend. Foto: Willy Weyens

De vijfde etappe van de Dakar Rally – tevens het tweede deel van de marathon – was een zware dobber, vond Edwin Straver. “Zeker de laatste duinensectie. Die was echt heftig.” Straver kwam desalniettemin keurig als 47ste aan de finish. “Ik heb nog nooit zo hard gereden op deze motor als vanmorgen op het strand”, vertelde hij na aankomst in het bivak in Arequipa. “163: dat is serieus hard.” Even later moesten de motorrijders op kompaskoers rijden en dat bracht wat verwarring. De apparatuur gaf een stand aan die onmogelijk kon kloppen. “Ik kon het ook niet bijstellen”, zegt Straver. “Ik ben gaan zoeken en toen herinnerde ik me ineens dat ik in de vierde etappe de snelheid heb ingesteld op het digitale kompas, omdat de sentinel het niet deed. Die was ik vergeten terug op kompas te zetten. Toen ik dat had gedaan, was het probleem opgelost.” Wat nog wel verwarrend was, was dat motoren de laatste duinensectie twee keer moesten rijden. “Meestal geven ze dan voor de tweede keer een andere lus, maar het was dezelfde. Dat vond ik wel verrassend. Het waren heftige, hoge duinen. Ik heb het een paar keer opnieuw moeten proberen bij sommige duinen, omdat ik niet van de eerste keer boven kwam.” Aangekomen in Arequipa, waar zaterdag de rustdag is, hoorde Straver dat Max Hunt, de leider in het kistklassement, is uitgevallen. De Brit is in orde, maar zijn motor raakte bij een crash te zwaar beschadigd om door te kunnen. Dat betekent dat Mark Tielemans nu de nieuwe leider is in het klassement van de Motul Originals en Straver op de vierde plaats de tweede week van de Dakar in gaat. “Ik heb eigenlijk nog niets geks meegemaakt”, blikte hij terug. “Geen problemen met de motor, geen schade, niet gevallen. Ik ga wel proberen mijn motor vannacht nog klaar te maken, zodat ik de rustdag echt als rustdag kan benutten.”

Met 451 kilometer op snelheid en een neutralisatie van 67 kilometer is het tweede deel van de marathonetappe tevens de langste stage van Dakar 2019. Door de lekke banden van gisteren besluiten Erik van Loon en Harmen Scholtalbers om te temporiseren en zo min mogelijk risico te lopen op meer lekke banden. De proef bestaat uit veel zand en er ontstaat veel stof. Door mist en stof aan het eind van de proef besluit de organisatie om een gedeelte te schrappen, maar Van Loon en Scholtalbers behalen de reguliere finish met de 13e tijd. “Het ging eigenlijk prima,” vertelt Van Loon. “We hadden eigenlijk last van een gebrek aan reservewielen, dus we wilden eigenlijk niet lek rijden. Maar toen we het bivak uitreden, hadden we direct een lekke band. Aangezien we in groepjes van twee startten op het strand en we met teamgenoot Domzala waren ingedeeld, hadden we afgesproken om bij hem in de buurt te blijven voor het geval we een band tekort kwamen. Vervolgens rijdt hij zelf twee keer lek en laat ons doorrijden. In de neutralisatie hadden wij een reservewiel over en die hebben we nog aan hem gegeven.” Na de zware etappe van gisteren met veel zand, besluit Van Loon dat finishen vandaag het belangrijkste is. “Er is al zoveel gebeurd, wij willen gewoon de finish halen. Doordat er trucks voor ons rijden hebben we vrij veel last van het stof, dus zijn we af en toe gestopt om weer voldoende te zien. Dan kun je het beste gewoon even stoppen, want anders verongeluk je gewoon. We hebben zelf verder nergens vast gezeten en gewoon door kunnen rijden. Dus eigenlijk zijn we erg tevreden na deze marathon.” Op zaterdag is de rustdag in Arequipa en kunnen de monteurs aan de slag om de auto weer helemaal tiptop te krijgen voor de tweede Dakar-week.